Μια παρέα εφήβων σε γειτονιά της Αθήνας φτάνει στα όρια στο "καυτό" φιλμ με τίτλο "18" του έμπειρου σκηνοθέτη Βασίλης Δούβλη, ο οποίος μιλά στο "α" για την καίρια ιστορία που αφηγείται.
Τι σας κράτησε εκτός του σινεμά τόσα χρόνια;
Ήταν κάτι που προέκυψε συγκυριακά, αν και έχουν περάσει εννέα χρόνια από την τελευταία ολοκληρωμένη δουλειά μου. Ήταν το ντοκιμαντέρ γύρω από τη λογοκρισία "Στοργή στο Λαό", αλλά δεν κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους. Ακολούθησε ένα άλλο σενάριο, το οποίο όμως έπεσε πάνω στο ξέσπασμα της κρίσης, έτσι ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Στη συνέχεια γεννήθηκαν οι πρώτες ιδέες του "18", το οποίο για να φτάσει ως εδώ ξεκίνησε και παρέμεινε ένα πρότζεκτ πολύ χαμηλού προϋπολογισμού.
Ομολογουμένως, πάντως, δεν του φαίνεται αυτό.
Ήταν ένα στοίχημα να το καταφέρουμε και πέτυχε χάρη σε μια σειρά αποφάσεων. Για παράδειγμα, προσέγγισα την ταινία σα να ήταν ντοκιμαντέρ, έτσι ώστε να έχει ένα ύφος χειροποίητο, ευθύ και μινιμαλιστικό. Χρησιμοποιήσαμε πρωτίστως την κάμερα στο χέρι, δουλέψαμε με φυσικό φως κ.λπ. Έπειτα, για αντίστοιχους λόγους επέλεξα να έχω ηθοποιούς οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν είναι επαγγελματίες.
Παρεμπιπτόντως, η δουλειά που έχει γίνει με τους ηθοποιούς είναι εντυπωσιακή. Πώς τους βοηθήσατε να φτάσουν σε αυτό το αποτέλεσμα;
Θα ήθελα να μοιραστώ πως με χαροποιεί ιδιαίτερα ότι αυτή η ταινία είναι η αφορμή για να βγουν για πρώτη φορά προς τα έξω αυτά τα παιδιά. Εκτός από το Νικολάκη Ζεγκίνογλου, οι υπόλοιποι δεν είχαν καμία υποκριτική πείρα. Περιττό να σας πω δε, πως η διαδικασία του κάστινγκ ήταν εξαιρετικά δύσκολη γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις η σωστή επιλογή είναι η μισή δουλειά. Από εκεί και πέρα, χρειάστηκε ένας χρόνος προβών με τους ηθοποιούς για να είναι έτοιμοι, διατηρώντας, όμως, πολλά στοιχεία από τη φυσική συμπεριφορά τους.
Σκηνοθετικά, επιπλέον, είναι ενδιαφέρον πως λείπουν τα γενικά πλάνα.
Αυτό είναι αποτέλεσμα της αφηγηματικής δομής της ταινίας, διότι δεν έχει έναν ήρωα αλλά τρεις. Θέλαμε ο θεατής να ακολουθεί τα πρόσωπά τους και να εκλαμβάνει μια εναλλακτική εκδοχή της ίδιας αλήθειας κάθε φορά.
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η χρονική περίοδος όπου τοποθετείται η πλοκή έχει ξεχωριστή γοητεία. Όχι τόσο γιατί στο φόντο βρίσκεται η πανδημία, αλλά γιατί αφήνεται να εννοηθεί πως έχει γίνει η καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Στην οποία, φυσικά, ουδέποτε αναφέρεστε αλλά η ίδια διατηρεί μια σκιώδη επιρροή σε όσα συμβαίνουν.
Πράγματι, αυτό συνέβη επίτηδες γιατί δεν ήθελα όλη η προσοχή να αναλωθεί σε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο. Και να σας πω την αλήθεια, αν με ρωτάγατε το 2012 αν θα ήθελα να κάνω μια ταινία σαν το "18" θα σας απαντούσα αρνητικά. Η χρονική απόσταση, όμως, από τα γεγονότα του τότε βοήθησε στο να συμβεί. Τώρα, όσον αφορά την πανδημία, επειδή ξέσπασε λίγο πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, θεωρήσαμε πιο εύστοχο να την εντάξουμε στην αφήγηση παρά να υποκριθούμε πως δε συμβαίνει. Εξάλλου, οφείλαμε να προσαρμόζουμε τις συνθήκες της παραγωγής μα βάση τα υγειονομικά μέτρα που ίσχυαν ανά περίσταση.
Υπήρξε, ωστόσο, κάποια στιγμή που φοβηθήκαμε μήπως παρεξηγηθεί πολιτικά η ταινία;
Ήταν πολύ σημαντικό για εμένα να μην κάνω μια ταινία που να "κραυγάζει", να είναι διδακτική. Ήθελα να θέτει σκληρά ερωτήματα, χωρίς να δίνει εύκολες απαντήσεις. Παράλληλα, μέσα από τη δημιουργία αυτού του φιλμ ήθελα να μάθω ο ίδιος πράγματα, να είμαι ανοιχτός σε νέες απόψεις. Χρειάστηκε, μεταξύ άλλων, να κάνω μια εκτεταμένη έρευνα για να μάθω πώς φέρονται τα νέα παιδιά σήμερα. Γιατί οι εν λόγω ήρωες νιώθουν κοινωνικά αποξενωμένοι, προέρχονται από οικείες οικογένειες με οικουμενικά προβλήματα. Δε βρίσκονται σε ένα ακραίο περιθώριο, είναι πρόσωπα της διπλανής πόρτας.
Πώς ανακαλύψατε τι συμβολίζει το "18"; Γιατί δεν εξηγείται άμεσα στην ταινία, παρότι είναι σαφές.
Δυστυχώς κάποια στιγμή πρόσεξα πως έχουν βεβηλώσει με αυτόν τον αριθμό το μνημείο του Παύλου Φύσσα και απόρησα. Αναζητώντας λεπτομέρειες συνειδητοποίησα πως πρόκειται για τα αρχικά του Αδόλφου Χίτλερ, καθώς τα νούμερα αντιστοιχούν στη θέση των γραμμάτων στην αλφάβητο. Πάντως υπάρχει η πληροφορία στην ταινία, αλλά βρίσκεται "κρυμμένη" σε μια σκηνή.
Περισσότερες πληροφορίες
18
Η καθημερινότητα μιας ομάδας μαθητών λυκείου στο Πέραμα, παγιδευμένης ανάμεσα στην οικονομική κρίση, τα οικογενειακά προβλήματα και την ανεξέλεγκτη ρατσιστική βία.
