"Φίλε θα πρέπει να μου φωνάζεις τις ερωτήσεις γιατί είμαι γαμημένα κουφός". Αυτή ήταν η πρώτη κουβέντα που βγήκε από το στόμα του Άντριου Ντόμινικ πριν καλά-καλά ξεκινήσει η συνέντευξή μας για το ντοκιμαντέρ "This Much I Know To Be True", λίγες ώρες πριν την πρεμιέρα του στο 72ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου. Δυστυχώς, πάντως, ο σκηνοθέτης δεν ήταν υπερβολικός. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης οι ερωτήσεις χρειάστηκε να εκφέρονται φωναχτά, καθώς η ακοή του Ντόμινικ έχει αλλοιωθεί σημαντικά, εξαιτίας των "κακών γονιδίων" του όπως το δικαιολόγησε χαριτολογώντας.
Αυτό, φυσικά, δεν τον εμπόδισε από το να γυρίσει μια ταινία γεμάτη μουσική. Από το σπουδαίο νεο-γουέστερν του "Η Δολοφονία του Τζέσι Τζέιμς από το Δειλό Ρόμπερτ Φορντ" (2007), ο Αυστραλός δημιουργός έχει ενώσει καλλιτεχνικά τις δυνάμεις του με τους Νικ Κέιβ και Γουόρεν Έλις περισσότερες από μία φορές. Ακολούθησε το ντοκιμαντέρ "One More Time with Feeling" (2016) γύρω από τις ηχογραφήσεις του άλμπουμ των Bad Seeds "Ghosteen", ενώ τώρα, στο "This Much I Know To Be True" η έμφαση δίνεται στο δίσκο "Carnage" που συνυπογράφει μόνο του το μουσικό δίδυμο.
Υπάρχει, βέβαια, μία τραγική σύμπτωση ανάμεσα στα δύο ντοκιμαντέρ και τους προαναφερθέντες δίσκους. Το "Ghosteen" είναι ένα άλμπουμ γύρω από το πένθος, μια απόπειρα του Κέιβ να διαχειριστεί μέσω της μουσικής την απώλεια του 15χρονου γιου του Άρθουρ, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε ατύχημα, πέφτοντας από έναν γκρεμό. Η συγκυρία ήθελε, τώρα, η ταυτόχρονη παγκόσμια κινηματογραφική κυκλοφορία του "This Much I Know To Be True" να συμβαίνει λίγες μέρες αφού πέθανε ένα ακόμα παιδί του Κέιβ, ο 30χρονος Τζέθρο Λάζενμπι.
Στην Ελλάδα, το νέο ντοκιμαντέρ του Ντόμινικ προβάλλεται στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του φεστιβάλ In-Edit. Τις εντυπώσεις του "α" για το "This Much I Know To Be True" μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Ακολουθεί η συνέντευξή με τον Άντριου Ντόμινικ.
Γνωρίζετε τον Κέιβ και τον Έλις πολύ καλά τα τελευταία πολλά χρόνια. Υπήρξε κάποια έκπληξη άραγε στη δημιουργία αυτού του ντοκιμαντέρ;
Έμεινα άναυδος από το κόλλημά του Νικ με την κεραμική, συγκεκριμένα με τα αγαλματίδια που έφτιαξε γύρω από τη "ζωή του διαβόλου". Δύο εβδομάδες προτού ξεκινήσουμε τα γυρίσματα, ήμουν στην κουζίνα του και ξαφνικά άρχισε να μου δείχνει όσα είχε φτιάξει. Έπαθα πλάκα! Δεν υπήρχε περίπτωση να μην μπει στην ταινία.
Μετά το "One More Time with Feeling", τι σας ώθησε να γυρίσετε ακόμα ένα ντοκιμαντέρ με εκείνους;
Απλούστατα, τα τραγούδια. Όταν έγραφαν το "Ghosteen" ήταν μια πολύ άσχημη περίοδος για εμένα και τα κομμάτια του συγκεκριμένου άλμπουμ με βοήθησαν ουσιαστικά να διαχειριστώ ορισμένες καταστάσεις. Τότε, για αυτό το λόγο θέλησα να κάνω το "One More Time with Feeling". Μην ξεχνάμε δε, πως ήταν η περίοδος που ο Νικ προσπαθούσε ακόμα να ξεπεράσει το θάνατο του Άρθουρ και το τραύμα που βίωνε ήταν γιγαντιαίο. Δεν μπορούσε καν να αναλογιστεί το ενδεχόμενο να πάει παρακάτω. Τα χρόνια πέρασαν, έτσι λίγο το ότι ο Νικ είχε δουλέψει πολύ με τον εαυτό του κι ένιωθε καλύτερα, λίγο ότι δεν είχε τι να κάνει μες την πανδημία (γέλια), αποφασίσαμε να γυρίσουμε κάτι καινούριο. Πάντα έχοντας τη σημασία της ίασης των πληγών στο επίκεντρο.
Πώς είναι να παρακολουθείς τον Κέιβ και τον Έλις να γράφουν μουσική;
Κάτι μαγικό συμβαίνει όταν οι δυο τους βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο. Μπορεί ο ένας απλά να φτιάχνει λούπες κι ο άλλος να είναι στο πιάνο, χωρίς να επικοινωνούν άμεσα, αλλά ξαφνικά να γεννηθεί κάτι υπέροχο. Εν τω μεταξύ, ο Γουόρεν είναι μάλλον ο μοναδικός ο οποίος έχει κάτσει ολομόναχος με τον Νικ σε ένα δωμάτιο για να δημιουργήσουν κάτι. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που στην ουσία οι Bad Seeds είναι αυτοί οι δύο. Τώρα, σε πρακτικό επίπεδο πολλές φορές θα δεις απλά τον Νικ να προσπαθεί να πείσει τον Γουόρεν να αλλάξει τις μαλακίες που παίζει! (γέλια) Αλλά μη νομίζετε, δε χαλιέται καθόλου. Ο τύπος είναι μηχανή παραγωγής μουσικής, φτιάχνει κομμάτια με τους κουβάδες, δε νομίζω ότι πολυνοιάζεται εάν κάτι "πετάει" ο Νικ. Λατρεύουν ο ένας τον άλλο στα αλήθεια, περνάνε άπειρο χρόνο παρέα.
Η δίκη σας σχέση με τον Κέιβ πώς έχει εξελιχθεί ανά τα χρόνια;
Γνωριστήκαμε στο σπίτι που έμενε το κοινό βαποράκι μας, κάποια στιγμή στις αρχές των ‘80s. Τότε, βέβαια, εγώ ήμουν ένας "πουθενάς", απλώς ένας βουτυρομπεμπές του ιδιωτικού σχολείου που πάσχιζε να εθιστεί στην ηρωίνη (γέλια). Μπαίνω, λοιπόν, στο διαμέρισμα του τύπου και το πρώτο πράγμα που αντικρίζω είναι τον "Πρίγκιπα του Σκότους", σε έναν καναπέ, να παρακολουθεί ένα ντοκιμαντέρ για σκουλήκια! (γέλια) Αν θυμάστε, τότε ήταν η εποχή που είχε εκείνα τα τρελά μακριά μαλλιά. Τον πλησίασα και ρώτησα "Τι βλέπεις φίλε"; Κι εκείνος με κοίταξε με γουρλωμένα μάτια και μου γρύλισε δείχνοντας τα δόντια του. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή μας! (γέλια)
Τρεις μήνες μετά, έβγαινα με την κοπέλα που είχε μόλις χωρίσει, την πρώην του σα να λέμε. Είχε γράψει μάλιστα κι ένα τραγούδι για εκείνη το οποίο παιζόταν παντού τότε (σ.σ.: το "Deanna"). Εν τέλει, συστηθήκαμε κανονικά μέσω μιας κοινής παρέας, αλλά το αστείο είναι άλλο. Με την κοπέλα μου είχε διατηρήσει επαφές, έτσι συχνά πυκνά καλούσε στο διαμέρισμά μας για να τα πούνε. Καταλήγαμε, όμως, να τα λέμε οι δύο μας για ώρα, οπότε συνειδητοποιήσαμε πως συμπαθούμε πολύ ο ένας τον άλλο!
Πέρασαν δεκαετίες που απλώς βλεπόμασταν πού και πού, ώσπου χρειάστηκε να βρω κάποιον για να υποδυθεί το βάρδο στη "Δολοφονία του Τζέσι Τζέιμς". Σκέφτηκα ότι δεν έχω να χάσω κάτι εάν του το προτείνω. Εκείνος όχι απλά δέχτηκε, αλλά πρότεινε μόνος του να γράψει και το σάουντρακ. Ομολογώ πως δεν είχε περάσει καθόλου από το νου μου, αλλά ντρεπόμουν να του αρνηθώ, οπότε απλά δέχτηκα (γέλια). Πού να ‘ξερα τότε ότι η μουσική θα γαμούσε σπίτια. Πάντως, για να είμαι ειλικρινής, από τα γυρίσματα του "One More Time with Feeling" και έπειτα γίναμε πραγματικά φίλοι, μέχρι τότε ήμαστε απλώς καλοί γνωστοί. Να ξέρετε, όμως, ο Νικ έχει αλλάξει πάρα πολύ. Δεν έχει, ευτυχώς, καμία σχέση ο τρομακτικός τύπος που καθόταν στον καναπέ με αυτόν που είναι στο πιάνο σήμερα.
Φαντάζομαι πως στη μεταξύ σας οικειότητα οφείλεται το γεγονός πως έχετε την ελευθερία να τους κινηματογραφείται από τόσο κοντινή απόσταση.
Ακριβώς, μου δείχνουν απόλυτη εμπιστοσύνη. Επιπλέον, έτσι αν όλα πάνε σκατά μπορώ πάντα γίνω ένας από τους Bad Seeds κι απλά να κάνω συνέχεια τουρνέ μαζί τους. (γέλια) Μη γελάτε, ο Γουόρεν μου το ‘χε προτείνει κάποια στιγμή. Αλλά δε ξέρω να παίζω ούτε ένα μουσικό όργανο, η φωνή μου είναι ό,τι χειρότερο, ενώ δεν μπορώ ούτε να κρατήσω σωστά το ρυθμό με παλαμάκια. Οπότε καταλαβαίνετε πώς θα πήγαινε αυτό… (γέλια)
Αναφέρατε νωρίτερα πως όταν ο Κέιβ βρίσκεται με τον Έλις κάτι μαγικό συμβαίνει. Αναρωτιέμαι, έχετε νιώσει κάτι αντίστοιχο γυρίζοντάς τους;
Θα έλεγα πως ναι, γιατί έχω επηρεαστεί κάπως από τον τρόπο που προσεγγίζουν την τέχνη τους. Τώρα που το σκέφτομαι νιώθω πως είναι κάπως αναπόφευκτο, επειδή ακολουθώ από κοντά κάθε βήμα της μεθόδου τους. Ορισμένα στοιχεία επιχείρησα να τα εφαρμόσω στο "Blonde" (σ.σ.: την ταινία του Ντόμινικ για τη ζωή της Μέριλιν Μονρό), παρόλο που δουλεύω πολύ διαφορετικά από εκείνους. Ας πούμε, πιέζω το συνεργείο πριν καλά-καλά ξεκινήσει το γύρισμα, προτού προλάβουν να σκεφτούν.
Εγώ θέλω να τρέχουν πόδια και κάμερες από την πρώτη γαμημένη στιγμή που πατάμε στο πλατό. Μπορεί να μην έχουν μπει καν φακοί στις μηχανές, αλλά εγώ θα φωνάζω εντολές. Γιατί πίσω από τη δικαιολογία του επαγγελματισμού κινδυνεύεις να συμπεριφέρεσαι βαριεστημένα, με το καφεδάκι σου χαλαρός, σα να είσαι σε ρουτινιάρικη δουλειά γραφείου. Εν τω μεταξύ, πάντα εκπλήσσομαι από το πόσο λειτουργικό είναι αυτό το σύστημα, όταν δηλαδή δεν αφήνεις κανένα απολύτως περιθώριο στον άλλο. Όσο καλά οργανωμένος κι αν είσαι, πρέπει να εμπιστεύεσαι και το ένστικτό σου.
Το ίδιο, δηλαδή, συνέβη και με το "This Much I Know To Be True";
Περίπου ναι! Προφανώς γνωρίζαμε τι θα αφορά, αλλά στην πράξη πώς θα πραγματοποιηθεί άρχισα να το σκέφτομαι δύο εβδομάδες προτού στηθούν οι κάμερες. Έπειτα, γνώριζα πάρα πολύ καλά τα κομμάτια, το στήσιμο ήταν αρκετά συγκεκριμένο, επομένως το γενικότερο πλαίσιο ήταν εκεί.
Η εμφάνιση της Μάριαν Φέιφθουλ, ωστόσο, αποκλείεται να ήταν τυχαία.
Σαφώς, αυτό χρειάστηκε αρκετή προετοιμασία – συνεννοήσεις ως επί το πλείστον. Ήθελα πάρα πολύ να την έχουμε, πόνταρα στο ότι θα δεχθεί παρά τα θέματα υγείας της επειδή αγαπάει πολύ τον Νικ. Ουσιαστικά, όμως, εκείνη παράγει του ψιθύρους που ακούγονται στο "Carnage", άρα ήταν πολύ σημαντικό να συμμετάσχει στην ταινία. Με συγκίνησε το ότι όντως ήρθε, για αυτό και κράτησα τα πλάνα που ετοιμάζεται για τη σκηνή της.
