«Απόδραση στον Ασημένιο Πλανήτη»
Μπορεί να χρειάστηκε να περιμένουμε δύο χρόνια, όμως, μετά και την επιτυχημένη περσινή διά ζώσης βερσιόν του καλοκαιριού, το 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (10-20/3) ανάβει τους προβολείς του ξανά την άνοιξη, παρουσιάζοντας ένα πληθωρικό πρόγραμμα γεμάτο σινεφίλ ενδιαφέρον. Όσο, λοιπόν, οι κινηματογραφικοί συντάκτες του "α" ετοιμάζουμε βαλίτσες και δίνουμε ραντεβού στο Ολύμπιον και στις αίθουσες του Λιμανιού (με την ψηφιακή πλατφόρμα online.filmfestival.gr να είναι επίσης διαθέσιμη), εσείς μπορείτε να διαβάσετε στις σελίδες που ακολουθούν όλα τα highlights της διοργάνωσης που ανυπομονούμε να ανακαλύψουμε.
Από τον Μπαχράνι στον Ευαγγελίδη
Αρκετά τα γνώριμα ονόματα στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, με συνολικά 12 ταινίες να διεκδικούν τα βραβεία του φεστιβάλ. Ανάμεσά τους ο πολύπειρος Ραμίν Μπαχράνι ("99 Σπίτια"), ο οποίος στη "2η Ευκαιρία" σκιαγραφεί το πορτρέτο του Ρίτσαρντ Ντέιβις. Του ανθρώπου, δηλαδή, ο οποίος πυροβόλησε τον εαυτό του 196 φορές για να αποδείξει πως είχε φτιάξει ασφαλή αλεξίσφαιρα γιλέκα. Από την άλλη, ο πάντα ενδιαφέρων Παναγιώτης Ευαγγελίδης αφηγείται στους "Γάμους της Τήλου" την ιστορία των δύο γάμων ομοφυλόφιλων που έγιναν από το δήμαρχο του νησιού το 2008. Έπειτα, με έναν ακόμα πιο πολιτικό τόνο, η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου διερευνά το φαινόμενο της έξαρσης των γυναικοκτονιών στην Ιταλία ("Femicidio") και ο Γιώργος Μουτάφης καταγράφει τις εμπειρίες ενός φωτορεπόρτερ που επί 15 χρόνια αποτυπώνει τα βιώματα μεταναστών καθώς επιχειρούν να διασχίσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα ("The Other Half").
Γνωριμία με τη "μετα-πραγματικότητα"
Το φετινό κεντρικό αφιέρωμα του φεστιβάλ αφορά και ένα από τα πλέον πρωτότυπα των τελευταίων ετών, αφού δέκα ντοκιμαντέρ θίγουν από εναλλακτικές σκοπιές την έννοια του "post-reality". Ήτοι, των τρόπων που η κοινή εμπειρία τείνει να μετασχηματίζεται και να γίνεται αντιληπτή με νέους ή απλώς αδιόρατους τρόπους. Αυτό, για παράδειγμα, επιχειρεί να αποδείξει μέσα από την επαφή μας με το διαδίκτυο ο βετεράνος Βέρνερ Χέρτζογκ στις "Ονειροπολήσεις Ενός Διασυνδεδεμένου Κόσμου", όπου προγραμματιστές, αλλά και ο δισεκατομμυριούχος Ίλον Μασκ επιχειρούν να εξηγήσουν στο σκηνοθέτη πώς η ανθρωπότητα έχει περάσει ανεπιστρεπτί σε μια ψηφιακή πραγματικότητα. Από τη μεριά μας, προτείνουμε ανεπιφύλακτα την "Αρπαγή". Ο γνωστός για τα σινεφιλικά ντοκιμαντέρ του Αλεξάντρ Ο. Φιλίπ ("78/52") επισκέπτεται εδώ την έρημο του Monument Valley όπου γυρίστηκαν μερικά από τα σπουδαιότερα γουέστερν όλων των εποχών, για να αναδείξει πώς οι κινηματογραφικές απεικονίσεις επέδρασσαν ώστε να κατασκευαστεί στο συλλογικό ασυνείδητο η αναπαράσταση της Άγριας Δύσης. Στρέφουμε επίσης την προσοχή μας στα "Πορτρέτα του Μέλλοντος" (Βίρνα Μολίνα), ένα πειραματικό βιωματικό video essay, στο οποίο η σκηνοθέτρια καταργεί τα όρια μεταξύ πραγματικού και μυθοπλασίας, για να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ ταυτόχρονα πολιτικοποιημένο, ημερολογιακό και φουτουριστικό.
Chumbawamba και Ζουλάφσκι
Η ενότητα "Top Docs" τιμά κάθε χρόνο τον τίτλο της, φιλοξενώντας ταινίες που άλλοτε μας τραβούν με το περιεχόμενό τους κι άλλοτε μας εκπλήσσουν με τη στιλιστική πρωτοτυπία τους. Στην πρώτη κατηγορία εμπίπτουν δύο φιλμ με ειδικό ενδιαφέρον. Στο "I Get Knoced Down" (Ντάνσταν Μπρους & Σόφι Ρόμπινσον), ο frontman του αναρχο-ποπ σχήματος Chumbawamba Ντ. Μπρους, ο οποίος συνυπογράφει τη σκηνοθεσία, αναρωτιέται αν κατάφερε κάτι παίζοντας ανατρεπτική μουσική για δεκαετίες, τη στιγμή που ο κόσμος συνεχίζει να πηγαίνει κατά διαόλου. Η "Απόδραση στον Ασημένιο Πλανήτη" (Κούμπα Μικούρντα) είναι αδιαπραγμάτευτο must-see για τους θαυμαστές του Αντρέι Ζουλάφσκι. Το ντοκιμαντέρ ανατρέχει στο 1975, όταν ο φοβερός Πολωνός σκηνοθέτης αποφασίζει να επιστρέψει υπό δυσμενείς συνθήκες στην πατρίδα του για να γυρίσει το πιο επικό και ακριβό sci-fi στην ιστορία της χώρας του. Όσοι γνωρίζουν τη μοίρα του αριστουργηματικού "On the Silver Globe", αλλά και όσοι δεν έχουν δει μία από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών, οφείλουν να παρακολουθήσουν τη δουλειά του Μικούρντα. Σημειώνουμε επίσης ένα φιλμ για λόγους… οπαδικούς. Πριν από λίγους μήνες, το γεωργιανό "Τι Βλέπουμε Όταν Κοιτάμε τον Ουρανό;" (Αλεξάντρ Κομπερίτζε) μας χάριζε την πιο ποιητική σεκάνς γύρω από το ποδόσφαιρο που έχουμε δει ποτέ στη μεγάλη οθόνη. Τώρα, η βοηθός του Κομπερίτζε, ονόματι Κετεβάν Καπανάτζε, στην "Ατμόσφαιρα στο Δωμάτιο" τοποθετεί την κάμερά της στα αποδυτήρια της τοπικής ομάδας του Κουτάισι, με μέλη θηλυκότητες και non-binary άτομα, τα οποία παίζουν μπάλα με μόνιμο αντίπαλο τη διάσπαρτη ομοφοβία που παίρνει βίαιες διαστάσεις στη σύγχρονη Γεωργία.
Τέσσερα ελληνικά must
Κατευθείαν από το 72ο Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του, έρχεται το ιδιοσυγκρασιακό ντοκιμαντέρ "Η Πόλη και η Πόλη" των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα. Το σκηνοθετικό δίδυμο επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του, τη Θεσσαλονίκη, για να ψηλαφίσει την ιστορία της με κινηματογραφική ευρυμάθεια, διατυπώνοντας παράλληλα μια σειρά από δύσκολες αλήθειες· όπως η σχέση του Ελευθέριου Βενιζέλου με τους πρωτο-φασιστικούς θύλακες της πόλης, καθώς οι σκηνοθέτες αναζητούν τις ρίζες ενός ιστού μισαλλοδοξίας, ο οποίος σήμερα βρίσκεται εξαπλώνεται εκ νέου στη μακεδονική πρωτεύουσα. Επιπλέον, ξεχωριστές προσδοκίες δημιουργεί ο "Χειροπαλαιστής" του Γιώργου Γούση ("Μαγνητικά Πεδία"), μια πληρέστερη εκδοχή της βραβευμένης ομώνυμης μικρού μήκους. Ο Γούσης κινηματογραφεί τον αδερφό του, έναν αληθινό χειροπαλαιστή, ενώ προσπαθεί να κυνηγήσει το όνειρο του πρωταθλητισμού ισορροπώντας μεταξύ της ζωής στην επαρχία και των οικονομικών αντιξοοτήτων.
Σε διαφορετικό ύφος απ’ ό,τι μας έχει συνηθίσει, στο "Τελευταίο Ταξίδι" ο Άρης Χατζηστεφάνου ("This Is not a Coup") ενορχηστρώνει μια άτυπη επίσκεψη στην Ιαπωνία μέσω των γραπτών του Νίκου Καζαντζάκη, αποσπάσματα των οποίων διαβάζουν οι Γιάννης Αγγελάκας και Όλια Λαζαρίδου. Στην αφήγηση παρεμβάλλονται εικόνες της σύγχρονης Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, εμπλουτισμένες με manga, anime και βιντεοπαιχνίδια. Ένα άλλου είδους ταξίδι πραγματοποιεί ο ακούραστος Σταύρος Ψυλλάκης, ο οποίος προσθέτει ένα ακόμα ντοκιμαντέρ στη μακρά φιλμογραφία του. Στο "Αποχαιρετισμοί – Η Μνήμη του Τόπου", ο σκηνοθέτης ακολουθεί τον 87χρονο και επικηρυγμένο αντάρτη Γιάννη Λιονάκη, τη στιγμή που αποχαιρετά τον τόπο που καθόρισε τη ζωή του. Τέλος, δεν προσπερνάμε τις προβολές στο πλαίσιο της δράσης της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου "Χώρα, σε βλέπω", η οποία περιλαμβάνει σπουδαία ελληνικά ντοκιμαντέρ, όπως τα "Μέγαρα" (Σάκης Μανιάτης & Γιώργος Τσεμπερόπουλος) και το "ROM" (Μενέλαος Καραμαγγιώλης), σε ψηφιακά αποκατεστημένες κόπιες.
Βίρπι Σουοτάρι & Λάιλα Πακάλνινα
Εάν δεν σας λένε κάτι τα ονόματα των δύο σκηνοθετριών του τίτλου, σημαίνει ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να παρακολουθήσετε τα αφιερώματα προς τιμήν τους. Η Βίρπι Σουοτάρι αποτελεί μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες νέες ντοκιμαντερίστριες της Φινλανδίας, ενώ η Λάιλα Πακάλνινα γυρίζει για πάνω από 30 χρόνια ταινίες τεκμηρίωσης, στις οποίες η ζωή στο φυσικό περιβάλλον αναμειγνύεται με τις εμπειρίες της ανθρώπινης ρουτίνας.
