© Flux Gourmet, Bankside Films, IFC Productions I
Λίγο πριν ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Μ. Νάιτ Σιάμαλαν ("Διχασμένος", "Έκτη Αίσθηση") ανακοινώσει τα βραβεία του 72ου Φεστιβάλ Βερολίνου, εμείς ακόμα αναζητούμε με τα κιάλια συγκινήσεις στις ταινίες του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος. Μία η φωτεινή εξαίρεση, το "Alcarras" της Κάρλα Σιμόν ("Ένα Αξέχαστο Καλοκαίρι"), στο οποίο μέσα από το γνήσια ανθρώπινο πορτρέτο μιας αγροτικής οικογένειας, ξετυλίγεται χαμηλότονα μια αιχμηρή κριτική για τη μη προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού. Η παρουσία της Σιμόν στην απονομή θα ήταν μια καλοδεχούμενη ανατροπή από τον μετρ Σιάμαλαν.
Μέχρι τότε, στραφήκαμε στην παράλληλη ενότητα Encounters, εκεί όπου χθες έκανε πρεμιέρα το "Η Πόλη και η Πόλη" των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα. Εκεί μας περιμέναν τα δύο νέα φιλμ αγαπημένων σκηνοθετών οι οποίοι, ευτυχώς, μας ενθουσίασαν.
Πρώτος ο ιδιοσυγκρασιακός Μπερτράν Μπονελό ("Οίκος Ανοχής"), ο οποίος γύρισε αιφνιδιαστικά και γρήγορα το ενδοσκοπικό "Coma". Όταν στο μέλλον οι σινε-ιστορικοί ασχοληθούν με το είδος του "πανδημικού σινεμά", με ουκ ολίγα τέτοια φιλμ να έχουν παρουσιαστεί στο Βερολίνο τελευταία, μεταξύ των πιο πρωτότυπων σίγουρα θα φιγουράρει η ταινία του Γάλλου σκηνοθέτη. Όπως και στο υπαινικτικό "Nocturama", ο Μπονελό αφιερώνει την ταινία στην κόρη του. Στο επίκεντρο υπάρχει πράγματι ένα νεαρό κορίτσι (Λουίζ Λαμπέκ), το οποίο βρίσκεται ως επί το πλείστον στο δωμάτιό του, καθώς λόγω του lockdown αδυνατεί να βγει έξω. Εκεί αναπαρίστανται μεγεθυμένες και οξυμένες οι συναισθηματικές διακυμάνσεις και ψυχολογικές μεταπτώσεις που όλοι, λίγο-πολύ, βιώσαμε κατά τη διάρκεια των διαδοχικών καραντινών.
Από εδώ και ύστερα η ταινία μπορεί να πάρει χίλιους δυο δρόμους, αλλά ο Μπονελό επιλέγει τον πιο παράδοξο και απροσδόκητο. Μέσα από το βλέμμα της ηρωίδας του, σε μια απόπειρα μάλλον και ο ίδιος ο σκηνοθέτης να πλησιάσει την κόρη του, απεικονίζει την πανδημική εμπειρία ως ένα βασικά ιντερνετικό φαινόμενο. Η κοπέλα παρακολουθεί κυρίως μια YouTuber, η οποία θυμίζει μια απολαυστικά εκκεντρικά μπλαζέ εκδοχή της ContraPoints, που στα βίντεό της κάνει με την ίδια ευκολία κριτική στον καπιταλισμό όσο και σε ένα νέο μίξερ. Το "Coma" συμπεριφέρεται σα μια σαρκαστική και εφιαλτική σάτιρα, το χιούμορ εκτός από καυστικό φτάνει στα όρια του παροξυσμού, όπου ο εγκλεισμός θολώνει πλήρως τα όρια του ονείρου και της πραγματικότητας. Οι καρτέλες των browsers γίνονται τα μόνα παράθυρα στον κόσμο και οι συνομιλίες με φίλους στο Zoom οι ελάχιστες διέξοδοι για ψηφιακή επαφή. Ο Μπονελό τα σχολιάζει όλα αυτά με πικρή ειρωνία, δίχως εξυπνακισμούς, καταφέρνοντας να περικλυσει σχεδόν όλα όσα σήμαινε η απομόνωσή μας σε ένα δωμάτιο για άγνωστο χρονικό διάστημα. Από την ξαφνική εμμονή του ίντερνετ με τους κατά συρροή δολοφόνους, μέχρι το πώς τα όνειρα έγιναν απότομα αληθινά και έντονα με ένα χειροπιαστά τρομακτικό τρόπο.
Ταυτόχρονα βέβαια, το "Coma" είναι πάρα πολύ αστείο. Αντί για "Sims", η κοπέλα παίζει με κούκλες Barbie οι οποίες βιώνουν μια παράλληλη σαπουνοπερική πραγματικότητα, την οποία ο Μπονελό παρουσιάζει με όρους sitcom, στις με διάφορα πιο αστείες σεκάνς της ταινίας. Το ότι, στο φινάλε, όλα αυτά γίνονται ώστε να μοιραστεί με την κόρη του την υπαρξιακή αγωνία για το ακυρωμένο παρόν και το ανύπαρκτο μέλλον με σκοπό να αλληλοπαρηγορηθουν, ε, προσδίδει επιπλέον μια κάποια συγκίνηση στο φιλμ.
Από την άλλη, με τελείως διαφορετικό τρόπο, πολύ πλάκα έχει και το "Flux Gourmet" του Πίτερ Στρίκλαντ ("Berberian Sound Studio"), στο οποίο πρωταγωνιστούν οι "δικοί μας" Μάκης Παπαδημητρίου και Αριάν Λαμπέντ. Ο Βρετανός σκηνοθέτης με βασικό εργαλείο το εκκεντρικό χιούμορ και την υπερρεαλιστική υπερβολή, δημιουργεί μια σάτιρα του καλλιτεχνικού κόσμου που επιτίθεται στις αισθήσεις. Εδώ κανείς δεν τη γλιτώνει: η καλλιτεχνική διευθύντρια ενός κυριλέ residency (η αριστοκρατική Γκουέντολιν Κρίστι) φιλοξενεί σε μια λουσάτη έπαυλη μια καλλιτεχνική κολεκτίβα, η οποία στις παραστάσεις της συνδυάζει performance, harsh noise συνθέσεις και… υψηλή γαστρονομία. Η Λαμπέντ είναι η σεφ της μπάντας, ο Άσα Μπάτερφιλντ ("Sex Education") ο μουσικός και η σταθερή πρωταγωνίστρια του Στρίκλαντ Φάτμα Μοχάμεντ ενσαρκώνει τη frontwoman και "νονά" της μπάντας. Ο Παπαδημητρίου, από τη μεριά του, υποδύεται ένα δημοσιογράφο με έντονα γαστρεντερικά προβλήματα, ο οποίος έχει αναλάβει την κάλυψη του residency.
Εάν αναρωτηθήκατε ποτέ τι θα συνέβαινε αν ο Πίτερ Γκρίναγουεϊ σκηνοθετούσε το "Spinal Tap" με ολίγο "λανθιμισμό", το "Flux Gourmet" αποτελεί μια πολύ καλή απάντηση. Διότι η νεοκλασική αισθητική αναμειγνύεται με ambient, παραστατικές τέχνες και αστέρια Μισελέν, σε μια σαφώς ειρωνική απεικόνιση του μοντέρνου μικρο-μεγάλοαστισμού. Το βραδυφλεγές τέμπο ίσως ξενίσει κάποιους, παρότι αποτελεί σήμα κατατεθέν του Στρίκλαντ, ωστόσο τα όσα συμβαίνουν στο φιλμ αποζημιώνουν σε ενδιαφέρον. Όπως το πιο περίτεχνο fart joke σε ύφος και διάρκεια που έχει ειπωθεί ποτέ στο σινεμά, το οποίο αφορά το χαρακτήρα του Παπαδημητρίου καθώς βιώνει βαθιά ταραχή για τη ζωή και την αγωνία του να ανήκει κάπου. Ο ηθοποιός, όπως πάντα, επιτελεί θαυμάσια το ρόλο του σε μια ερμηνεία που πρέπει να του δώσει περισσότερες ευκαιρίες στο εξωτερικό. Διαθέτει εξάλλου ένα αξιοζήλευτο υποκριτικό εύρος που το αποδεικνύει με σαφήνεια εδώ.
Και μην ξεχνάτε, να αποφεύγετε τη γλουτένη…
Διαβάστε προηγούμενες ανταποκρίσεις και σχετικά νέα για το 72ο Φεστιβάλ Βερολίνου εδώ.
Ευχαριστούμε την Aegean Airlines για τη συνδρομή της στην πραγματοποίηση του ταξιδιού.
