Ανατροπές που έκοψαν την ανάσα, εικόνες που στοίχειωσαν τη φαντασία και μερικά αξέχαστα φινάλε στην επόμενη δεκάδα της αντίστροφης μέτρησης, για την οποία σας ενημερώνουμε από τώρα πως περιέχει σημαντικά spoiler alerts…
Οι 100 καλύτερες σκηνές στην ιστορία του σινεμά: 60 - 51
60. Κομμένη στα δύο – «Η Εκλογή της Σόφι» (Άλαν Πακούλα, 1982)
Ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου φανταζόταν την Ούρσουλα Άντρες όταν το έγραφε, ενώ ο Άλαν Πακούλα ήθελε τη Λιβ Ούλμαν πρωταγωνίστρια στην κινηματογραφική μεταφορά. Όμως η Μέριλ Στριπ ήξερε καλύτερα από όλους πως ο ρόλος της Σόφι, μιας Πολωνής μετανάστριας στο μεταπολεμικό Μπρούκλιν με ένα φοβερό μυστικό, ήταν γραμμένος για εκείνη. Η ηθοποιός κίνησε γη και ουρανό για να πρωταγωνιστήσει στην ταινία κι όταν τα κατάφερε άφησε τους πάντες άφωνους, δικαιώνοντας πρώτα τον εαυτό της. Το αποκορύφωμα της ερμηνείας της έρχεται στην εν λόγω σκηνή, για την οποία οφείλουμε ένα spoiler alert, καθώς εδώ αποκαλύπτονται όλα όσα κρύβει η ηρωίδα σε όλη την ταινία. Η αλήθεια εκδηλώνεται μέσω ενός φλάσμπακ, την περίοδο που η Σόφι βρισκόταν αιχμάλωτη στρατοπέδου συγκέντρωσης. Ξαφνικά τής δίνεται η ευκαιρία να γλιτώσει. Το τίμημα όμως είναι να αφήσει πίσω ένα από τα παιδιά της. Θα το κάνει άραγε; Η αντίδραση της Στριπ είναι μνημειώδης, η αποτύπωση του ναζιστικού σαδισμού παγώνει το αίμα, ενώ εκείνο που τελικά κάνει η ηθοποιός μένει αξέχαστο. Έπειτα, το Όσκαρ α’ γυναικείου ρόλου για την Στριπ, ήταν αυτονόητο.
59. Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη – «Reservoir Dogs» (Κουέντιν Ταραντίνο, 1991)
Το απαύγασμα του ταραντινικού ύφους βρίσκεται εδώ. Σ’ ένα γκαράζ, ο Μάικλ Μάντσεν ως Mr. Blonde ετοιμάζεται να «ανακρίνει» έναν αστυνομικό. Στην πραγματικότητα βέβαια, όπως κυνικά ομολογεί, θα τον βασανίσει είτε μιλήσει είτε όχι για να διασκεδάσει. Κι αυτό ακριβώς κάνει. Βάζει το «Stuck In The Middle With You» των Stealers Wheel στο στέρεο, χορεύει στους ρυθμούς του με παρτενέρ μια φαλτσέτα, την οποία σύντομα χρησιμοποιεί πάνω στο ακινητοποιημένο θύμα. Το πιο σοκαριστικό δεν αφορά τόσο αυτά που κάνει ο Μάντσεν, όσο το ότι πράγματι φτάνει ως το τέρμα ενώ αντιμετωπίζει την κατάσταση με θεόπικρο χιούμορ. Η ειρωνεία με την οποία προσεγγίζει τη σκηνή ο Ταραντίνο δικαιολογεί τη μεταμοντέρνα λογική που ακολούθησε στην πορεία της φιλμογραφίας του, ανάγοντας το βασανισμό τόσο σε αφηγηματικό όχημα όσο και αφορμή για αναφορές στην ποπ κουλτούρα. Αναπόφευκτα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που απωθήθηκαν από τη γραφική βία που χρησιμοποιήθηκε, ξεχνώντας όμως πως ο ρεαλισμός της δικαιολογείται από τη μοχθηρία του Mr. Blonde.
58. Πάμε πακέτο – «Seven» (Ντέιβιντ Φίντσερ, 1995)
Εάν ακόμα δεν έχετε καταλάβει σε ποια σκηνή αναφερόμαστε, τότε μάλλον δεν έχετε δει μία από τις διασημότερες ταινίες των ‘90s και σίγουρα δε θέλετε να μάθετε τι ακριβώς συμβαίνει από αυτήν την παράγραφο. Γιατί στο φινάλε του «Seven» ο Ντέιβιντ Φίντσερ ανάγει το δολοφονικό έργο ενός σίριαλ κίλερ στο επίπεδο μιας διεστραμμένης περφόρμανς, στην οποία τον τελευταίο λόγο έχει η αρρωστημένη διάνοιά του. Σε μια αντιστροφή της λογικής των αστυνομικών θρίλερ, όταν οι επιθεωρητές (Μπραντ Πιτ & Μόργκαν Φρίμαν) έρχονται αντιμέτωποι με το δολοφόνο, αντί να τον εξουδετερώσουν, εκείνος αποκαλύπτει τον κρυμμένο άσσο στο μανίκι του. Ένα κουτί και το αποτρόπαιο περιεχόμενό του γίνεται η νέμεση των ντετέκτιβ επισφραγίζοντας την κυριαρχία του κακού, σε ένα τέλος ανατρεπτικό και εξίσου απαισιόδοξο.
57. Follow the yellow brick road - «Ο Μάγος του Οζ» (Βίκτορ Φλέμινγκ, 1939)
Βασισμένο στο δημοσιευμένο το 1900 βιβλίο του Φρανκ Μπάουμ, ο «Μάγος του Οζ» είχε, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, μια μέτρια εμπορική καριέρα στην εποχή του. Τα πήγε όμως πολύ καλύτερα στην επανέκδοσή του (1949) και από την πρώτη του τηλεοπτική μετάδοση και μετά (1956) θεωρείται σήμερα η πλέον πολυειδωμένη ταινία στην ιστορία. Μαγικός συνδυασμός Technicolor χρωμάτων, φαντασίας, κωμωδίας και μιούζικαλ, το ταξίδι της Ντόροθι από το Κάνσας στη χώρα του Οζ παραμένει ένα από τα πλέον φαντασμαγορικά, διασκεδαστικά και συγκινητικά σινε-παραμύθια. Κομμάτια της ποπ κουλτούρας έχουν γίνει πλέον οι χαρακτήρες, οι ατάκες και τα τραγούδια του, τα κόκκινα γοβάκια της Τζούντι Γκάρλαντ και ο Δρόμος με τα Κίτρινα Τούβλα, ο οποίος οδηγεί στο παλάτι του μυστηριώδους Οζ, όπως εξηγεί η νεράιδα και τραγουδούν τα ξωτικά στην εκστατική Ντόροθι και τον απαθή Τότο, που χάνονται ακολουθώντας τον στον ορίζοντα.
56. Καλωσήρθατε στην κόλαση – «Ο Εξορκιστής» (Γουίλιαμ Φρίντκιν, 1973)
Ένα ταξί κινείται μέσα στη νύχτα και σταματά έξω από μια μονοκατοικία στην Ουάσινγκτον. Ένας άντρας με παλτό και καπέλο κατεβαίνει κρατώντας μια δερμάτινη τσάντα. Στέκεται μπροστά στο τυλιγμένο στην ομίχλη σπίτι καθώς αυτό φωτίζεται υποβλητικά, τη στιγμή που ένα κοντινό πλάνο στη δαιμονισμένη Ρέγκαν μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πως ο Παζούζου, το πνεύμα που την έχει καταλάβει, γνωρίζει πως έφτασε η ώρα. Ο πάτερ Μέριν, με τον οποίο είχαν συναντηθεί ξανά στο παρελθόν, έχει έρθει στην οικία τον ΜακΝιλ για την τελική αναμέτρηση. Διόλου τυχαία, ο Γουίλιαμ Φρίντκιν διάλεξε αυτή την εικόνα του Μαξ Φον Σίντοβ, έτοιμος θαρρείς να διαβεί την πύλη της κόλασης, για την αφίσα του «Εξορκιστή», της εμπορικότερης ταινίας τρόμου όλων των εποχών και επιδραστικότερης μαζί με το «Ψυχώ» στην ιστορία του είδους.
55. Να σε μυρίσει θέλει – «Jurassic Park» (Στίβεν Σπίλμπεργκ, 1993)
Η ταινία που διεύρυνε ραγδαία τις ικανότητες του κινηματογράφου, εφευρίσκοντας νέες τεχνικές για τη δημιουργία ειδικών εφέ, την καταγραφή και το σχεδιασμό του ήχου, συμπυκνώνει όλες τις καινοτομίες της σε αυτήν εδώ τη σκηνή. Όταν ένας υπερμεγέθης τυραννόσαυρος επιτίθεται σε δύο ανυπεράσπιστα… τζιπ, συνδυάζεται η δύναμη του σινεμά να προκαλεί ταυτόχρονα δέος και ψυχαγωγία, την ώρα που εικόνα διασκεδάζει τις ικανότητες που προσφέρει η τεχνολογία. Μετά από αυτή τη σκηνή κανείς δεν μπορούσε πλέον να αμφιβάλλει πως τα πάντα είναι εφικτά στη μεγάλη οθόνη. Ακόμα και το να ζωντανέψουν οι δεινόσαυροι.
54. Εύθυμη σταύρωση – «Ένας Προφήτης μα τι Προφήτης» (Τέρι Τζόουνς, 1979)
Ένας από τους διασημότερους σκοπούς για σφύριγμα προέκυψε μέσα από μια οριακά βλάσφημη, πλην ξεκαρδιστική, σκηνή που μόνο οι Monty Python θα μπορούσαν να σκαρφιστούν. Ο βασικός ήρωας Μπράιαν είναι ένα ράκος, αφού τελικά καταδικάζεται σε θάνατο με σταύρωση. Όμως μήπως τελικά τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα; Ο χαρακτήρας του Έρικ Άιντλ τον προτρέπει να δει λίγο πιο αισιόδοξα την κατάσταση, κάτι που κάνει τραγουδώντας το «Always Look On The Bright Side Of Life» (σε ενορχήστρωση του Τζον Όλτμαν) μαζί με τους υπόλοιπους σταυρωμένους. Το τραγούδι ξεπέρασε σε διασημότητα την ταινία, μάλιστα θεωρείται σουξέ στις… κηδείες, χάρη στο σαρδόνιο τρόπο που αντιμετωπίζει το θάνατο και τον αν μη τι άλλο εθιστικό σκοπό του. Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε πως το χιούμορ είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξορκίζεται το κακό…
53. Μην παίζετε με το φαΐ σας – «Ο Χρυσοθήρας» (Τσάρλι Τσάπλιν, 1925)
Εάν υπάρχει ένας κινηματογραφιστής του οποίου το χιούμορ και η συγκίνηση δεν γνωρίζουν ηλικιακά, μορφωτικά, ταξικά, εθνικά και πολιτισμικά όρια, αυτός είναι αναμφίβολα ο Τσάρλι Τσάπλιν. Μετρ του οπτικού αστείου, κατάφερνε με αφοπλιστικό τρόπο να χωρέσει μέσα σε ένα γκαγκ συναίσθημα, γέλιο και πρωτοτυπία, γεμίζοντας την πλούσια φιλμογραφία του με αμέτρητες σκηνές ανθολογίας. Όπως αυτή με τα ψωμάκια που, καρφωμένα σε δυο πιρούνια, «χορεύουν» με χάρη και ρυθμό, ενώ ο ίδιος ο Σαρλό παίρνει μια σειρά από εκφράσεις οι οποίες ενθουσιάζουν τα κορίτσια της συντροφιάς του. Μια αξέχαστη βωβή σκηνή - σήμα κατατεθέν τής αυτοσχεδιαστικής ιδιοφυίας τού Τσάπλιν, την οποία μιμείται με χάρη ο Τζόνι Ντεπ στο «Μπέννυ & Τζουν» (1993).
52. Και οι εφτά ήταν υπέροχοι – «Οι Εφτά Σαμουράι» (Ακίρα Κουροσάβα, 1954)
Αφού σύστησε τον ασιατικό κινηματογράφο στον υπόλοιπο κόσμο με το «Γιοζίμπο», αφήνοντας έκθαμβο το φεστιβάλ Βενετίας του 1951, ο «αυτοκράτορας» του γιαπωνέζικου σινεμά θα σοκάρει εκ νέου το δυτικό κοινό το 1954 με μια αξεπέραστη περιπέτεια εποχής. Οι «Εφτά Σαμουράι» μας μεταφέρουν στο 1586 και σε ένα αγροτικό χωριό, το οποίο εφτά ρονίν (σαμουράι χωρίς αφέντη) υπερασπίζονται απέναντι σε ένα ασκέρι από βίαιους ληστές που έρχονται για να κλέψουν τη σοδειά. Με ποιητική ευαισθησία, σκληρό ρεαλισμό και απαράμιλλη αφηγηματική δεξιοτεχνία, άφταστη ακόμα και για χολιγουντιανή υπερπαραγωγή, ο Ακίρα Κουροσάβα θα υπογράψει ένα αριστουργηματικό σινε-δοκίμιο πάνω στην ηθική διάσταση της θυσίας και τη σχέση ατομικής και συλλογικής ευθύνης. Ταυτόχρονα, μια επική ταινία καταιγιστικής δράσης η οποία θα αντιγραφεί όσο λίγες στην κινηματογραφική ιστορία και θα κορυφωθεί με την τελική σκηνή της επίθεσης των ληστών στο χωριό, υπόδειγμα σκηνοθετικής, δραματουργικής και μονταζιακής επιδεξιότητας.
51. Pedal to the metal – «Ο Άνθρωπος Από τη Γαλλία» (Γουίλιαμ Φρίντκιν, 1971)
Βραβευμένος με πέντε πρωτοκλασάτα Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, α΄ αντρικού ρόλου, μοντάζ), ο «Άνθρωπος Από τη Γαλλία» εκμοντέρνισε δυναμικά την αστυνομική περιπέτεια χάρη στην ασταμάτητη ενέργεια και το σκληρό ρεαλισμό με την οποία ο Γουίλιαμ Φρίντκιν γέμισε τα πλάνα του. Όπως ακριβώς κάνει στη διάσημη σκηνή της αυτοκινητικής καταδίωξης, όπου ο αστυνόμος «Ποπάι» Ντόιλ (Τζιν Χάκμαν) οδηγεί ξέφρενα στους δρόμους της Νέας Υόρκης για να φτάσει στον επόμενο σταθμό του μετρό γρηγορότερα από το τρένο στο οποίο βρίσκεται ο μαφιόζος Πιέρ Νικολί (Μαρσέλ Μποζουφί). Παράλληλη δράση στο υπέργειο τρένο, όπου ο Νικολί πυροβολεί έναν αστυνομικό και έναν υπάλληλο, αλλά και στο έδαφος, με τον Ντόιλ να κορνάρει σαν δαιμονισμένος, να μπαίνει συνέχεια στο αντίθετο ρεύμα, να ανεβαίνει σε πεζοδρόμια, να γλυτώνει τελευταία στιγμή από το να πατήσει μια γυναίκα με παιδικό καροτσάκι (θυμάστε το «Speed»;), να τρακάρει ξανά και ξανά, και τελικά να προλαβαίνει τον ακινητοποιημένο πλέον συρμό μερικές στάσεις παρακάτω. Μια σεκάνς καταιγιστικής δράσης ενορχηστρωμένη στην εντέλεια, για την οποία ο Φρίντκιν χρησιμοποίησε επαγγελματία ραλίστα που οδήγησε με ταχύτητα μέσα σε πραγματική κίνηση κι ανάμεσα σε ανυποψίαστους οδηγούς και πεζούς.
