Συνεχίζεται η αντίστροφη μέτρηση των καλύτερων σκηνών στην ιστορία του σινεμά, με την επόμενη δεκάδα να απαρτίζεται από σπουδαίους σκηνοθέτες όπως ο Ζαν – Λικ Γκοντάρ και ο Βιμ Βέντερς, αλλά και λυρικές σκηνές ταινιών από το βωβό σινεμά, την Ασία και το Χόλιγουντ.
Οι καλύτερες σκηνές στην ιστορία του σινεμά 80-71
80. Ντόλτσε βίτα στον ουρανό της Αβάνας - «Είμαι η Κούβα» (Μιχαήλ Καλατόζοφ, 1964)
Με την επικράτηση της επανάστασης στην Κούβα, ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες για το «Όταν Πετούν οι Γερανοί» Σοβιετικός Μιχαήλ Καλατόζοφ κατέφθασε στην Καραϊβική για να υπογράψει μια ταινία προπαγάνδας. Παρέδωσε όμως ένα λυρικό κινηματογραφικό ποίημα - τέσσερις ιστορίες από την εξαθλιωμένη χώρα λίγο πριν την πτώση του δικτάτορα Μπατίστα – το οποίο σύμφωνα με τον Μάρτιν Σκορσέζε «εφηύρε από την αρχή την κινηματογραφική γλώσσα». Δυο από τα πιο περίτεχνα τράβελινγκ που επιχειρήθηκαν ποτέ βρίσκονται εδώ: στη διάρκεια μιας κηδείας, η κάμερα ανεβαίνει δυο ορόφους, διασχίζει εσωτερικά ένα δωμάτιο παραγωγής πούρων και βγαίνει ξανά στον αέρα, «πετώντας» πάνω από το πλήθος. Στο πιο εντυπωσιακό, ακριβώς στην αρχή του φιλμ, περιδιαβαίνει την κορυφή ενός ουρανοξύστη όπου γίνονται καλλιστεία, για να κατέβει στη βεράντα του χαμηλότερου ορόφου, να διασχίσει ένα κινούμενο πλήθος αργόσχολων και να καταλήξει μέσα στην πισίνα και κάτω από την επιφάνεια του νερού.
79. Όνειρο θερινής νυκτός - «Ο Καιρός των Τσιγγάνων» (Εμίρ Κουστουρίτσα, 1988)
«Μου αρέσει να κοιμάμαι πολλές ώρες γιατί βλέπω περισσότερα όνειρα» λέει η γιαγιά Καντίτζα στο νεαρό Περχάν, ο οποίος λίγο αργότερα θα πέσει για ύπνο, ζώντας με κλειστά μάτια την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής του. Κρατώντας αγκαλιά την αγαπημένη του γαλοπούλα, θα πετάξει πάνω από το απογευματινό ποτάμι που «φλέγεται», καθώς δεκάδες φωτιές καίνε στις όχθες και πάνω σε σχεδίες. Το τσιγγάνικο χωριό γιορτάζει, αυτός και η ημίγυμνη Άζρα κάθονται αγκαλιά σε μια βάρκα, τα μικρά παιδιά γελούν πονηρά και παίζουν, η γιαγιά δακρύζει και το «Ederlezi» του Γκόραν Μπρέγκοβιτς απογειώνει μια παγανιστικής μυσταγωγίας ονειρική σκηνή όπου η φωτιά σμίγει με το νερό, η φύση με τους ανθρώπους και η επιθυμία για μια ευτυχισμένη ζωή γίνεται για λίγο πραγματικότητα.
78. Την ακούσαμε - «Ο Τραγουδιστής της Τζαζ» (Άλαν Κρόσλαντ, 1927)
Τρεις δεκαετίες και πλέον έχουν περάσει από την εφεύρεση του κινηματογράφου και μια νέα τεχνολογική ανακάλυψη έρχεται να αλλάξει συθέμελα τις εκφραστικές κι αισθητικές δυνατότητές του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 η ιστορία ενός νεαρού Αμερικανού εβραϊκής καταγωγής που, παρά τις ισχυρές αντιρρήσεις της οικογένειάς του, αποφασίζει να κυνηγήσει καριέρα τζαζ τραγουδιστή μεταφέρεται από το Μπρόντγουεϊ στη μεγάλη οθόνη ως η πρώτη ομιλούσα ταινία. Με συγχρονισμένο ήχο στα μουσικά μέρη, αλλά και σε αρκετούς διαλόγους, ολοκληρώνει τη βωβή κινηματογραφική περίοδο και ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της 7ης τέχνης. Το σινεμά ανακαλύπτει τον ήχο και μαζί του την αξία τής… σιωπής. Απλοϊκή δραμεντί στην πλοκή και τους χαρακτήρες της, ο «Τραγουδιστής της Τζαζ» έμεινε ιστορικός για την επιτυχημένη (και εμπορικά) πρωτοτυπία του, δίνοντας στον πρωταγωνιστή Αλ Τζόνσον την ευκαιρία να απευθυνθεί στο κοινό με το προφητικό «Wait a minute, wait a minute. You ain't heard nothin' yet!». Πόσο δίκιο είχε…
77. Κορώνα ή γράμματα; - «Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους» (Τζόελ & Ίθαν Κοέν, 2007)
Απολαυστκή ενσάρκωση του απόλυτου κακού, ο Σιγκούρ του οσκαρικού Χαβιέρ Μπαρδέμ είναι μια από τις αινιγματικότερες και γοητευτικότερες φιγούρες του σύγχρονου σινεμά. «Είναι φονικός;» ρωτούν για αυτόν τον κυνηγό κεφαλών Κάρσον Γουέλς (Γούντι Χάρελσον). «Σε σχέση με τι;» τους ρωτάει εκείνος. «Με τη βουβωνική πανώλη;». Γεννημένος από την πένα του Κόρμακ ΜακΚάρθι και γραμμένος για την οθόνη από τους αδελφούς Κοέν, ο Σιγκούρ είναι ένας κυνικός, ανέκφραστος δολοφόνος που χρησιμοποιεί ως όπλο ένα αυτοσχέδιο «αεροβόλο» και παίζει με τα ανύποπτα θύματά του τη ζωή τους κορώνα γράμματα. Όπως κάνει με τον ηλικιωμένο ιδιοκτήτη ενός βενζινάδικου στη μέση του πουθενά (Τζιν Τζόουνς), σε μια σκηνοθετημένη με τελετουργική αυστηρότητα, αφόρητη εκκρεμότητα, κατάμαυρο χιούμορ και πικρή φιλοσοφική αλληγορία σκηνή, κορυφαίο δείγμα της σεναριακής ευφυΐας και σκηνοθετικής μαεστρίας των Κοέν.
76.Το μοντάζ των φιλιών – «Σινεμά ο Παράδεισος» (Τζουζέπε Τορνατόρε, 1988)
Όλη η μαγεία του σινεμά κλεισμένη σε 47 σύντομα αποσπάσματα. Και σε μια μπομπίνα την οποία ο ενήλικας Τοτό παίρνει σαν αναπάντεχο δώρο από τον νεκρό πλέον Αλφρέντο. Το μηχανικό προβολής που τον μεγάλωσε μέσα στο σινεμά «Ο Παράδεισος» και ο οποίος είχε φυλάξει τα λογοκριμένα φιλιά από τις ταινίες που έπαιζε όλα αυτά τα χρόνια. Δακρυσμένος, αλλά και βαθιά ευτυχής, ο Τοτό παρακολουθεί τώρα μόνος του τα ασπρόμαυρα πλάνα, σε ένα μοντάζ που με τη μουσική του Ένιο Μορικόνε γίνονται ο συγκινητικότερος ύμνος στους μεγάλους κινηματογραφικούς έρωτες. 47 σκηνές, οι 41 με φιλιά και μερικές με περιστασιακό γυμνό, από τις οποίες περνούν γνωστοί και άγνωστοι: Γκρέτα Γκάρμπο, Σπένσερ Τρέισι, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Κάρι Γκραντ, Ρόσαλιντ Ράσελ, Ντόρις Ντουράντι, Σιλβάνα Μάγκανο, Μάσιμο Τζιρότι, Τζέιν Ράσελ, Βιτόριο Γκάσμαν, Τσάρλι Τσάπλιν, Ολίβια ντε Χάβιλαντ, Έρολ Φλιν, Ροντόλφο Βαλεντίνο, Ραφ Βαλόνε, Άνα Μανιάνι, Αμεντέο Νατσάρι, Τζέιμς Στιούαρτ, Ντόνα Ριντ, Τοτό, Ιβόν Σανσόν, Ζαν Γκαμπέν, Έλεν Χέιζ, Γκάρι Κούπερ, Κλαρκ Γκέιμπλ, Τζόαν Κρόφορντ, Φάρλεϊ Γκρέιντζερ, Αλίντα Βάλι, Τζιν Χάρλοου, Τζον Μπάριμορ, Βαλεντίνα Κορτέζε, Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, Μαρία Σελ… Διαβάστε την κριτική της ταινίας εδώ.
75. Πάνω κάτω στα Ηλύσια Πεδία - «Με Κομμένη την Ανάσα» (Ζαν – Λικ Γκοντάρ, 1960)
Σε μια ταινία η οποία κάνει τα πάντα διαφορετικά από το πρώτο μέχρι το τελευταίο πλάνο, σπάζοντας τις έως τότε παγιωμένες κινηματογραφικές φόρμες και θεμελιώνοντας την αισθητική ταυτότητα της νουβέλ βαγκ, ένα τράβελινγκ στα Ηλύσια Πεδία μπορεί να αποτελέσει τομή. Η Τζιν Σίμπεργκ φορώντας το έκτοτε iconic μπλουζάκι με το λογότυπο της Herald Tribune, φλερτάρει ανάλαφρα με τον μυστηριώδη κλέφτη Ζαν Πολ Μπελμοντό, ενώ αρχικά η κάμερα τους ακολουθεί από απόσταση. Θα παρατηρήσετε πως το ύψος της είναι χαμηλά, κοντά στο έδαφος, με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω – ένα ιδιότυπο κοντρ πλονζέ. Αυτό συμβαίνει διότι, όπως η πλειοψηφία της ταινίας, η συγκεκριμένη σκηνή γυρίστηκε χωρίς άδεια σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους του Παρισιού, με τον διευθυντή φωτογραφίας Ραούλ Κουτάρ να χρησιμοποιεί ένα αμαξίδιο ή ένα ταχυδρομικό καλάθι ώστε να γυρίζει τα εξωτερικά τράβελινγκ. Έτσι αυξάνεται κατακόρυφα η αίσθηση του αιφνίδιου κι ενστικτώδους που διατρέχει το φιλμ, όπως ακριβώς συμβαίνει και στον ημι-αυτοσχεδιαστικό διάλογο των Σίμπεργκ – Μπελμοντό. Διαβάστε την κριτική της ταινίας εδώ.
74. True love will find you in the end - «Παρίσι, Τέξας» (Βιμ Βέντερς, 1984)
Καλό θα ήταν να προσπεράσετε αυτήν τη σκηνή εάν δεν έχετε δει το αριστουργηματικό φιλμ του Γερμανού auteur, καθώς αυτή έρχεται στο τέλος της σωματικής και ψυχολογικής οδύσσειας του πρωταγωνιστή Τράβις (αφοπλιστικός ο Χάρι Ντιν Στάντον). Στο φινάλε, λοιπόν, ο κεντρικός ήρωας σμίγει ξανά με τον έρωτα της ζωής του, μόνο που τους χωρίζει ένα τζάμι και μια τηλεφωνική γραμμή. Σημειολογικά άριστη, αφηγηματικά εύστοχη και συναισθηματικά συντριπτική, η σκηνή που στήνει ο Βέντερς με τη βοήθεια του φωτογράφου Ρόμπι Μίλερ, συμπυκνώνει σε ένα μετρημένο διάλογο όλα όσα είναι η αγάπη. Ένας διαρκής μόχθος, μια επίμονη ανάγκη για οικειότητα, μια ακλόνητη χαρά όταν αντανακλάται το βλέμμα του ενός στον άλλο. Διαβάστε την κριτική της ταινίας εδώ.
73. «Here’s Johnny!» - «Η Λάμψη» (Στάνλεϊ Κιούμπρικ, 1980)
Η μεταμόρφωση του Τζακ Τόρενς από φιλήσυχο οικογενειάρχη σε ψυχοπαθή δολοφόνο είναι η πιο αναγνωρίσιμη ερμηνεία του Τζακ Νίκολσον μαζί με εκείνη της «Φωλιάς του Κούκου» και σίγουρα η πιο τρομακτική του. Ξεκινώντας με μικρά, κλιμακούμενα ξεσπάσματα και φτάνοντας να επιτεθεί στη γυναίκα του (Σέλεϊ Ντιβάλ), η οποία τον αποκρούει με ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ, ο Νίκολσον μένει αξέχαστος όταν αρπάζει ένα τσεκούρι και με μάτι που γυαλίζει αρχίζει να καταδιώκει αυτή και το γιο τους (Ντάνι Λόιντ) στους ατέλειωτους διαδρόμους του απομονωμένου, έρημου και στοιχειωμένου(;) ξενοδοχείου. Η αγωνία κορυφώνεται με ανεπανάληπτα γκροτέσκο τρόπο όταν επιχειρεί να σπάσει την πόρτα του μπάνιου από το δωμάτιο όπου έχουν καταφύγει, κολλώντας το αλαφιασμένο πρόσωπό του στο άνοιγμά της και φωνάζοντας «Here’s Johnny!». Μια ατάκα που ακουγόταν για σχεδόν τριάντα χρόνια στο τηλεοπτικό πρόγραμμα «The Tonight Show Starring Johnny Carson» και μια σκηνή εμπνευσμένη από δυο ανάλογες στο «Σπασμένο Κρίνο» (1919) του Ντέιβιντ Γουόρκ Γκρίφιθ και την «Άμαξα Φάντασμα» (1921) του Βίκτορ Σιέστρεμ. Διαβάστε την κριτική της ταινίας εδώ.
72. Με ντάμες και σπαθιά - «Τίγρης και Δράκος» (Ανγκ Λι, 2000)
Ρομαντισμός, ανατολίτικη φιλοσοφία, πολεμικές τέχνες και κινηματογραφική φαντασία συνδυάζονται σε μια wuxia περιπέτεια που θα εκμοντερνίσει στο γύρισμα του αιώνα το θεαματικό ασιατικό είδος, επηρεάζοντας καθοριστικά ακόμα και το ίδιο το Χόλιγουντ. Με 200 και πλέον εκατομμύρια δολάρια παγκόσμιες εισπράξεις και τέσσερα Όσκαρ (από δέκα υποψηφιότητες), το «Τίγρης και Δράκος» παραμένει μια από τις σημαντικότερες στιγμές ενός σινεμά που συνδυάζει μοναδικά το λαϊκό θέαμα με τον περίτεχνο φορμαλισμό. Κι αν και η δράση περιστρέφεται γύρω από τον πολεμιστή Λι Μου Μπάι (Τσόου Γιουν – Φατ) και το δοξασμένο σπαθί του, οι γυναίκες είναι οι αληθινές πρωταγωνίστριες αυτού του παραμυθένιου έπους του Ανγκ Λι, όπου οι Σαολίν μαχητές αψηφούν τους νόμους της φυσικής, μονομαχώντας σε μια σειρά από χορογραφημένες, επίγειες και εναέριες συγκρούσεις. Όπως αυτή της νεαρής πριγκίπισσας Ζεν Γιου (Ζανγκ Ζιγί) με την έμπειρη Γιου Σου Λιεν (Μισέλ Γέο), ενορχηστρωμένη στη λεπτομέρειά της σαν μπαλέτο θανάτου από τον Γουέν Γου Πινγκ των «The Matrix» και «Kill Bill».
71. Ο γαμπρός το ‘σκασε - «Οι Εφτά Ευκαιρίες» (Μπάστερ Κίτον, 1925)
Απέναντι στον κωμικό συναισθηματισμό του Τσάρλι Τσάπλιν, ο Μπάστερ Κίτον προέταξε ένα πιο εγκεφαλικό χιούμορ, όπου το σωματικό αστείο κρατούσε πάντα τον πρώτο ρόλο. Εκτελώντας όλα τα ριψοκίνδυνα ακροβατικά μόνος του, ο κορυφαίος Αμερικανός κωμικός του βωβού αψήφησε αμέτρητες φορές τους φυσικούς νόμους, πέφτοντας από κτήρια, ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας από κινούμενα οχήματα, ισορροπώντας στην άκρη του κενού και βάζοντάς τα με όλα τα στοιχεία της φύσης. Ποτέ όμως δεν κινδύνεψε περισσότερο από τη φορά που βρέθηκε κυνηγημένος από δεκάδες έξαλλες γυναίκες ντυμένες νύφες, οι οποίες ζητούν να τον παντρευτούν όταν μαθαίνουν πως θα κληρονομήσει μια τεράστια περιουσία και αρχίζουν να τον καταδιώκουν οργισμένες όταν πληροφορούνται, εσφαλμένα, πως πρόκειται για κακόγουστο αστείο. Απολαυστικό, το ξέφρενο κυνηγητό αποκτά μεγαλύτερο σασπένς όταν ο Κίτον προκαλεί στο διάβα του… κατολίσθηση, ενώ τρέχει σαν παλαβός αφενός για να γλυτώσει από τις αφηνιασμένες νύφες, αφετέρου για να προλάβει να πάει την αγαπημένη του στην εκκλησία εντός της διορίας η οποία του επιτρέπει να κερδίσει τα εκατομμύρια που του άφησε ο παππούς του.
