Μιλήσαμε με τον βραβευμένο σκηνοθέτη και καινούριο καλλιτεχνικό διευθυντή ενός ιστορικού θεσμού, ο οποίος ετοιμάζεται να ανάψει τους προβολείς του για 43η φορά (20-26/9) και πρώτη εν μέσω πανδημίας.
Για πολλούς η ανάθεση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του φεστιβάλ σε εσάς ήρθε σα μια ευχάριστη έκπληξη. Πώς προέκυψε αυτός ο νέος ρόλος σας και είχατε τυχόν ενδοιασμούς να τον αναλάβετε;
Ήμουν για πολλά χρόνια φίλος του φεστιβάλ και εκτός αυτού αγαπάω ιδιαίτερα τη Δράμα. Έτσι όταν μου έγινε η πρόταση δε δυσκολεύτηκα να την αποδεχθώ, αν και ομολογώ δε μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ένα τέτοιο ενδεχόμενο, λόγω και της εμβληματικής θέσης που κατείχε ο Αντώνης Παπαδόπουλος στο συγκεκριμένο πόστο. Ωστόσο όσο περισσότερο το σκεφτόμουν συνειδητοποιούσα πως έχω πολλά να δώσω κι οι ιδέες διαδέχονταν η μία την άλλη. Επομένως είμαι πολύ χαρούμενος που πήρα αυτήν την απόφαση. Με βοήθησε επίσης η γνωριμία με τους ανθρώπους που «τρέχουν» το φεστιβάλ, από τη διοργάνωση και το δημαρχείο μέχρι το Υπουργείο Πολιτισμού, οι οποίοι έχουν μεγάλη όρεξη να ενισχύσουν τη μικρού μήκους ταινία. Εκεί είδα πως έχω στη διάθεσή μου συνεργάτες οι οποίοι θα συνδράμουν καθοριστικά στην προσπάθεια να αλλάξει το φεστιβάλ.
Ήδη έχουμε δει δραστικές παρεμβάσεις τόσο στο χαρακτήρα της διοργάνωσης όσο και στο οργανωτικό κομμάτι της, οι οποίες την ανανεώνουν ριζικά. Συναντήσατε τυχόν εμπόδια στην εφαρμογή τους;
Είναι αναπόφευκτο να συναντούμε δυσκολίες, το μείζον είναι να δουλεύουμε σε ένα κλίμα αρμονικό. Ευτυχώς η διοίκηση διαπνέεται από ενθουσιασμό και έως τώρα έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε γρήγορα τα περισσότερα προβλήματα. Χρειάζεται εξαιρετική προετοιμασία και οργάνωση ώστε, για παράδειγμα, να μην εγκλωβιζόμαστε στις γραφειοκρατικές διαδικασίες οι οποίες είναι γνωστό πόσο περίπλοκες μπορούν να γίνουν. Οφείλω κι εγώ να προσαρμοστώ σε ορισμένες πραγματικότητες τέτοιου είδους.
Αυτήν τη στιγμή κινούμαστε σε δύο άξονες. Από τη μία, τακτοποιούμε τα ζητήματα άμεσης προτεραιότητας, δηλαδή όλα εκείνα που πρέπει να γίνουν για να πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ. Από την άλλη, δρομολογούνται οι μακροπρόθεσμες αλλαγές που θα υλοποιηθούν μετά το Σεπτέμβριο. Προφανώς μέσα σε δύο-τρεις μήνες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν όλα. Αλλά δουλεύουμε εντατικά και ταυτόχρονα έχω την ευκαιρία να μάθω, να παρατηρήσω πάρα πολλά πράγματα τα οποία θα με βοηθήσουν να μάθω καλύτερα το ρόλο μου.
Μια χαρακτηριστική αλλαγή που έχει σηκώσει πολλές συζητήσεις, αφορά την αισθητή μείωση των ταινιών του Εθνικού Διαγωνιστικού Τμήματος. Μια ανάγκη που είχαμε τονίσει και πολλοί δημοσιογράφοι τα τελευταία χρόνια. Με πιο σκεπτικό προχωρήσατε σε αυτήν την κίνηση;
Κάθε φορά που ανεβαίναμε στο φεστιβάλ της Δράμας, είτε ως μέλη επιτροπών είτε δημοσιογράφοι, υπήρχε το παράπονο του μεγάλου αριθμού ταινιών. Παρακολουθούσαμε τεράστια προγράμματα 70-75 ταινιών, τα οποία απαιτούν δύο δίωρες προβολές την ημέρα στη διάρκεια ενός πενθήμερου φεστιβάλ. Κάτι τέτοιο με τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατο να συμβεί. Έπειτα, για να φτιάξεις ένα πρόγραμμα στιβαρό, οφείλεις να δουλέψεις με την ομάδα προγραμματισμού για να κάνεις επιλογές με βάση τις τάσεις που διαμορφώνονται από τις συμμετοχές που έχεις στα χέρια σου.
Ομολογουμένως έχουμε πολύ καλές ταινίες, προσωπικά θεωρώ πως οι ελληνικές μικρού μήκους είναι στην κορυφή του κινηματογραφικού κόσμου. Δεν είναι τυχαίο πως τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια ταξιδεύουν και βραβεύονται σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ. Επομένως, όταν γνωρίζουμε πως έχουμε τόσο καλές ταινίες πρέπει να τις αναδείξουμε, κάτι που δε συμβαίνει σε ένα μεγάλο πρόγραμμα. Για να φροντίσουμε όμως να μην αδικηθεί κάποιος, ίσως στο μέλλον κάνουμε ένα παράλληλο τμήμα, ένα Πανόραμα, στο οποίο να συμμετέχουν δημιουργοί στα πρώτα τους βήματα. Μια κίνηση προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η δημιουργία του Σπουδαστικού που φτιάξαμε φέτος. Κάθε χρόνο λαμβάνουμε όλο και περισσότερες συμμετοχές, άρα γνωρίζουμε πως τμήματα σαν κι αυτά είναι αναγκαία.
Αναφερθήκατε στη δυσκολία των συνθηκών κι ομολογώ πως δεν τολμώ να φανταστώ πόσο απαιτητικό μπορεί να είναι για έναν «πρωτάρη» καλλιτεχνικό διευθυντή να καλείται να διαχειριστεί και μια πανδημία.
Φυσικά πρόκειται για μια κατάσταση πρωτόγνωρη από κάθε άποψη. Τον περασμένο Μάιο είχαμε σκιαγραφήσει ένα πλάνο για τρεις διαφορετικές βερσιόν του φεστιβάλ: μια δια ζώσης, μια υβριδική και μια διαδικτυακή. Τελικά προχωράμε με τη δεύτερη εκδοχή. Για να υποστηριχθεί η ομαλή διεξαγωγή, αλλά και για να αποσυμφορηθούν ο κινηματογράφος Ολύμπια και η αίθουσα του Ωδείου, εγκαινιάζουμε δύο νέους χώρους. Το θερινό σινεμά Αλέξανδρος, το οποίο ανακαινίσαμε και βρίσκεται σε ένα υπέροχο πάρκο στο κέντρο της Δράμας, και το drive-in στο γήπεδο Κραχτίδη. Αμφότερα λειτούργησαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και αγκαλιάστηκαν από τους κατοίκους, μας χαροποίησε ιδιαίτερα η ανταπόκριση. Παράλληλα, μέσω της επίσημης ιστοσελίδας του φεστιβάλ, το ελληνικό κοινό θα μπορεί να παρακολουθήσει δωρεάν όλο το πρόγραμμα.
Βρήκα ενδιαφέρουσες τις επιλογές προσώπων στις κριτικές επιτροπές, καθώς πρόκειται μεταξύ άλλων για δημιουργούς οι οποίοι έχουν διακριθεί μέσω του φεστιβάλ. Μοιάζει σαν ο θεσμός να αναγνωρίζει την αξία ανθρώπων που το ίδιο έχει αναδείξει.
Αναμφίβολα, είναι επιλογές με κατεύθυνση την αναγνώριση της δουλειάς μικρομηκάδων οι οποίοι όχι μόνο διέπρεψαν στη Δράμα, αλλά τα πάνε περίφημα στο εξωτερικό. Είναι ένας τρόπος να τους φέρουμε ξανά κοντά στο φεστιβάλ. Γιατί, όντας ο ίδιος ένας σκηνοθέτης ο οποίος παρουσίασε στη Δράμα την πρώτη ταινία του, η διοργάνωση προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να γνωριστούμε μεταξύ μας. Θα 'θελα να επιστρέψει αυτό το συναδελφικό κλίμα το οποίο έζησα κι εγώ. Ταυτόχρονα, το φεστιβάλ προκρίνει και έχει ανάγκη τις φρέσκιες ιδέες, τις οποίες θα φέρουν άνθρωποι που βρίσκονται τώρα στην πιο δημιουργική περίοδό τους.
Είναι αναπόφευκτο να συναντούμε δυσκολίες, το μείζον είναι να δουλεύουμε σε ένα κλίμα αρμονικό. Ευτυχώς η διοίκηση διαπνέεται από ενθουσιασμό και έως τώρα έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε γρήγορα τα περισσότερα προβλήματα.
Μιλώντας για ταλαντούχους δημιουργούς, δε θα μπορούσα να μη σας ρωτήσω πώς προέκυψε η επιλογή του Πάβελ Παβλικόφσκι στην κριτική επιτροπή του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος.
Είμαστε φίλοι από το 2013, συναντιόμασταν στα ίδια φεστιβάλ μιας και εκείνος είχε τότε την «Ida» κι εγώ το «Wild Duck», κι έκτοτε έχουμε διατηρήσει μια πολύ καλή επαφή. Ο Πάβελ αγαπάει την Ελλάδα, περνάει τα καλοκαίρια του εδώ, αλλά του είχα ήδη μιλήσει για το υψηλό επίπεδο των μικρού μήκους ταινιών της χώρας. Στην αρχική επαφή που είχαμε, προτού αναλάβω τη διεύθυνση του φεστιβάλ, συζητούσαμε για τη διεξαγωγή ενός workshop κινηματογραφοθεραπείας μαζί με την Ντενίς Νικολάου. Είχε δρομολογηθεί για την άνοιξη, ωστόσο λόγω της πανδημίας δεν προχώρησε. Γι' αυτό επανήλθα, ως διευθυντής πια, προτείνοντας στον Πάβελ να έρθει στη Δράμα για να μας βοηθήσει και να προβληθεί ακόμα περισσότερο το φεστιβάλ.
Ως προς τις παράλληλες δράσεις του θεσμού, σαν το Pitching Lab, ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις;
Αρχικά, επειδή περιμέναμε επισκέπτες από 15 διαφορετικές χώρες οι οποίοι δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν για προφανείς λόγους, το Pitching Lab θα διεξαχθεί διαδικτυακά. Είναι μια καινοτομία για εμάς, η οποία μάλιστα προσφέρει περισσότερες δυνατότητες, αφού έτσι μπορούμε να έχουμε περισσότερες σημαντικές προσωπικότητες για να μιλήσουν στους συμμετέχοντες. Επιπλέον, πιστεύουμε πολύ στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Mini Talent Lab, στο πλαίσιο του οποίου έχουμε προσκαλέσει διακεκριμένους ανθρώπους του σινεμά για να διεξάγουν masterclasses κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Υπάρχει κάποια εικόνα του πώς προχωράνε τα πράγματα στο ζήτημα της Καπναποθήκης;
Έχουν υπάρξει ουσιαστικές εξελίξεις με τη σχολή κινηματογράφου, για τις οποίες σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις. Δουλεύουμε όλο το καλοκαίρι πάνω σε αυτό. Βέβαια, δεν είναι κάτι που από μόνο του το φεστιβάλ μπορεί να λύσει. Υπάρχει ανάγκη συντονισμού με την πολιτική ηγεσία. Ο δήμαρχος Χριστόδουλος Μαμσάκος έχει κάνει πολλές κινήσεις για να οδηγηθούν τα πράγματα στο σημείο που θα μπορούμε να δημοσιοποιήσουμε χειροπιαστά αποτελέσματα.
Τέλος, μπορεί να συνδυαστεί η ιδιότητα του σκηνοθέτη με αυτήν του καλλιτεχνικού διευθυντή; Περισσεύει χρόνος;
Φυσικά! Εξακολουθώ να είμαι ενεργός ως σκηνοθέτης, έχω έτοιμο ένα σενάριο και δύο-τρία άλλα πρότζεκτ που «τρέχουν». Θεωρώ πολύ υγειές το να έχεις πολυδιάστατη επαφή με την τέχνη, ειδικά από τη θέση του παρατηρητή - καλλιτεχνικού διευθυντή και του δημιουργού - κινηματογραφιστή. Θα με βοηθήσω να βελτιωθώ και στις δύο ιδιότητες.
