Ένας από τους καλύτερους σύγχρονους Χιλιανούς σκηνοθέτες, ο οποίος βρίσκεται πίσω από εξαιρετικές φιλμ όπως τα «No» (2012), «Νερούδα» (2016) και το υποψήφιο για 3 Όσκαρ «Jackie» (2016), ο Πάμπλο Λαραΐν μας μίλησε για το «Έμα» τη νέα ταινία του η οποία διευρύνει το σκηνοθετικό ύφος του και θέτει ορισμένα φλέγοντα σχόλια πάνω στο φύλο και τις σχέσεις. Αφού ανταλλάξαμε φιλοφρονήσεις για το ταπεραμέντο Χιλιανών και Ελληνών, αλλά και τις πολλές ομοιότητες μεταξύ των δύο λαών, συζητήσαμε εκτενώς για το ύφος και τις θεματικές του «Έμα».
Η νέα σας ταινία ξεφεύγει αισθητικά και θεματικά από το στιλ που μας έχετε συνηθίσει. Πώς κατασκευάσατε το καινούριο κινηματογραφικό σας σύμπαν;
Καθεμία ταινία που κάνω συνιστά και μια ξεχωριστή διαδικασία, η οποία συμβαίνει οργανικά. Επομένως μου είναι δύσκολο να ορίσω ξεκάθαρα πώς ακριβώς φτιάχτηκε αυτό που βλέπουμε στην οθόνη. Το «Έμα» είχε την ιδιαιτερότητα πως ενώ είχαμε συγκεκριμενοποιήσει κάποιες βασικές ιδέες γύρω από αυτήν, στην ουσία εφηύραμε τα υλικά της κατά τη διάρκεια του γυρίσματος.
Για να γίνω πιο σαφής, μαζί με τον διευθυντή φωτογραφίας Σέρχιο Άρμστρονγκ και τη σχεδιάστρια παραγωγής Εσταφανία Λαραίν, αρχικά εξερευνήσαμε την πόλη του Βαλπαραΐσο όπου θα γυρίζαμε την ταινία ώστε να πάρουμε ιδέες. Είχαμε ήδη μέρος της μουσικής του Νίκολας Τζαρ, κάτι που μας βοήθησε να εμπνευστούμε. Έπειτα, επειδή στην ταινία αναπαριστάμε νεαρούς χαρακτήρες που ανήκουν στη σημερινή γενιά ανθρώπων κι οι οποίοι έχουν μια πληθωρική αισθητική, παίρναμε στιλιστικές αποφάσεις όπως τι χρώματα θα χρησιμοποιήσουμε και πώς θα κινείται η κάμερα με αυτόν το γνώμονα.
Όταν ξεκινάει αυτή η διαδικασία μιας ταινίας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον πώς, αδιόρατα, το φιλμ αποκτά αυτόνομα τη δική του ισορροπία. Εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να αφεθείς, να το αφήσεις να συμβεί και να το προστατέψεις με κάθε κόστος.
Αναφερθήκατε στη νέα γενιά και θυμήθηκα πως βλέποντας την ταινία σκεφτόμουν ότι δεν παρακολουθούμε μόνο μια μάχη μεταξύ φύλων, αλλά και μια κόντρα διαφορετικών γενεών.
Είναι αλήθεια, υπάρχει έντονη τριβή ανάμεσα στον γηραιότερο Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ και τη νεαρότερη Μαριάννα Ντι Τζιρόλαμο που υποδύεται την Έμα. Όμως, όσα κάνει η ηρωίδα θα μπορούσε μόνο εκείνη να τα φέρει εις πέρας, όχι οποιαδήποτε άλλη γυναίκα. Είναι ένας εξαιρετικά σύνθετος άνθρωπος, ο οποίος καλείται να φανεί αρκετά δυνατός για να μείνει πιστή στην ιδέα του τι σημαίνει για την Έμα να είναι μητέρα, σύντροφος και φίλη.
Ακόμα, είναι μια γυναίκα η οποία ανήκει στη γενιά αυτού του αιώνα. Εγώ έρχομαι από τον προηγούμενο. Και εκείνο που αντιλαμβάνομαι για την ίδια και τους συνομήλικούς της είναι ότι ζουν πιο ελεύθερα από εμάς όταν ήμασταν νέοι, ενώ συμπεριφέρονται με μεγαλύτερη αίσθηση ευθύνης. Επιπλέον, με εντυπωσιάζει η ευαισθησία τους για μια πλειάδα ζητημάτων, από την ανεργία μέχρι την κλιματική αλλαγή, όπως και η σοβαρότητα με την οποία τα αντιλαμβάνονται.
Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό που λέτε γιατί συνήθως η σύγχρονη νεότερη γενιά αντιμετωπίζεται συγκαταβατικά και ως αδαής σε πολλές περιπτώσεις.
Είναι πολύ εύκολο να τους κατηγορήσεις ότι είναι μπερδεμένοι ή ότι έχουν κυριευθεί από τον εγωισμό τους. Την ίδια στιγμή όμως επιδεικνύουν ένα χαρακτηριστικό ενδιαφέρον για το διπλανό τους, νοιάζονται πραγματικά. Δες για παράδειγμα τι συμβαίνει στη χώρα μου, τη Χιλή, αυτήν τη στιγμή. Η εξέγερση βασίζεται στη δράση των νεότερων, εκείνοι κινητοποιούν τον κόσμο να εκφράσει τη διαμαρτυρία του. Εκείνοι οργανώθηκαν πρώτοι ενάντια στην κοινωνική ανισότητα και αδικία.
Γύρισα το «Έμα» προτού ξεκινήσουν όλα, όμως τώρα με κάποιον τρόπο αντανακλά μια αγανάκτηση που σιγόβραζε και βρήκε ξαφνική διέξοδο. Επίσης, απεικονίζει μια γυναίκα, η οποία δε συμβιβάστηκε και πήρε την κατάσταση στα χέρια της. Στις διαδηλώσεις οι άνθρωποι παίρνουν τον έλεγχο για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο.
Ακόμα δεν είναι τυχαίο, σε συμβολικό επίπεδο, πως στην ταινία υπάρχουν οι εικόνες της Έμα να βάζει φωτιά στα πάντα γύρω της.
Η φωτιά και ως έννοια είναι κάτι πολύπλοκο, βίαιο και γοητευτικό ταυτόχρονα. Μπορεί να γίνει και εργαλείο κατάθεσης του ίχνους σου στην πόλη. Συγκεκριμένα αυτή η διάσταση της φωτιάς θεωρήσαμε ότι είναι πολύ σημαντικό να αποτυπωθεί στην ταινία.
Παρατήρησα πως αυτήν τη φορά σκηνοθετείτε με ένα ρευστό τρόπο, ενώ ο χώρος και ο χρόνος της ταινίας κατασκευάζεται συνειρμικά. Ήταν και αυτό κάτι που προέκυψε κατά τη διάρκεια της παραγωγής;
Όχι, είχα συγκεκριμενοποιήσει τη δομή της αφήγησης από πριν. Αλλά ξέρεις, εάν υπάρχει κάτι που το σινεμά κάνει πάρα πολύ όμορφα, είναι να χειρίζεται με έναν ευμετάβλητο τρόπο την έννοια του χρόνου. Έτσι σου δίνεται η ευκαιρία να τον χρησιμοποιήσεις ως κάτι αφαιρετικό, που όμως καταφέρνει να σου αλλάξει την αντίληψη της πραγματικότητας. Στο «Έμα» ήθελα ο χρόνος να γίνει κάτι ονειρικό, που είναι δύσκολο να το περιγράψεις.
Επιστρέφοντας πιο συγκεκριμένα στην ταινία, οι χαρακτήρες μοιάζουν να τραυματίζουν συνεχώς ο ένας τον άλλο. Πιστεύετε πως είναι εγγενές συστατικό του ανθρώπου να πληγώνει τους υπόλοιπους γύρω του;
Έχουμε την τάση ενίοτε να γινόμαστε σκληροί με τους άλλους. Ακούγεται παράξενο, όμως υπάρχουν φορές που πίσω από μια πράξη κακίας κρύβεται η αγάπη. Πρόκειται για ένα μηχανισμό ο οποίος βρίσκεται σε κάθε σχέση και την καθορίζει.
Μην ξεχνάς επίσης πως η αγριότητα είναι ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό και στο μοντέρνο σινεμά. Για παράδειγμα, όταν βλέπω ταινίες οι οποίες βιάζονται να συστήσουν τους χαρακτήρες και να «τρέξουν» τα συμβάντα που τους ενώνουν, νιώθω ντροπή. Μοιάζει να έχει χαθεί η ανθρωπιά από μέσα τους…
Περισσότερες πληροφορίες
Έμα
Έπειτα από ένα τραυματικό γεγονός που θα συγκλονίσει την οικογένειά της, η Έμα, μια νεαρή γυναίκα που ζει μέσα από το χορό, προσπαθεί να ξαναχτίσει τη ζωή της, αναλαμβάνοντας κάθε ρίσκο για να τα καταφέρει.
