Εδώ έζησα / το πιο εφιαλτικό όνειρο (…) / Όλα είναι απλά τώρα / Η λεωφόρος κόπασε / Το ραδιόφωνο παίζει Κόσμος.
Στη "Μετακόμιση", η Λένα Πλάτωνος αφηγείται την επιστροφή της στον Χολαργό μετά τον θάνατο των γονιών της. Η λεωφόρος Αλεξάνδρας, συνδεδεμένη με το πατρικό της σπίτι, λάμπει μέσα από την απουσία της στους στίχους του τραγουδιού και μέσα από την παρουσία της στο ντοκιμαντέρ του Χρήστου Πέτρου "λπ". Πλάνα από τις πολυκατοικίες, τα καλώδια των τρόλεϊ, την έκταση του τσιμέντου.
"Πάντοτε έβρισκα την καταγραφή και έκθεση των προσωπικών μου εμπειριών απελευθερωτική" μας λέει, κάτι που κάποιος μπορεί να επιβεβαιώσει εύκολα αν διαβάσει τους στίχους της σε συνάρτηση με τη ζωή της, αλλά και ακούγοντας την αποσπασματική της αφήγηση στο "λπ". Αντίστοιχα, μόνο δια του προσωπικού μπορείς να αναλύσεις αυτήν την πολυπρισματική καλλιτέχνιδα: πώς αλλιώς δε θα χαθείς στο χείμαρρο των δημιουργιών, των ικανοτήτων, των ιστοριών που αφηγείται;
"Κατερίνα Γώγου της μουσικής", "Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων όπου όλα επιτρέπονται" τη χαρακτηρίζουν οι φίλοι και οι συνεργάτες της. Η δική μου Λένα Πλάτωνος, όμως, είναι η Ροζαλία. Ναι, αυτή της Λιλιπούπολης, στη ροδοζαχαρένια παραλία, που ‘χε στα δυο της μάγουλα λιγάκι κρέμα φράουλα. Την έχασα – κάποια στιγμή φαντάζομαι σταμάτησα να είμαι πέντε χρονών – και την ξαναβρήκα μέσα από τις "Αιμάτινες Σκιές από Μακριά", χωρίς να κάνω αρχικά τη σύνδεση ανάμεσα στα δύο, αλλά ξέροντας ότι ένα κομμάτι επέστρεψε στην θέση του.
Αισθάνομαι ότι αυτός ο προσωπικός κύκλος είναι μια μικρογραφία της μουσικής πορείας της Λένας Πλάτωνος. Τη γνωρίσαμε από την πρώτη συνεργασία της με τον Χατζιδάκι στη μουσική επένδυση της Λιλιπούπολης. Αυτή ήταν όμως μόνο η αρχή. Το "Σαμποτάζ" του 1981 έθεσε το στίγμα στην εμβρυακή ηλεκτρονική σκηνή της χώρας, φέρνοντας ό,τι μπορούμε να θεωρήσουμε πιο κοντινό στο διεθνή όρο "new wave" για τα ελληνικά δεδομένα.
Με αυτό το δίσκο ήρθε και η πρώτη καταξίωση. Πολύ μικρότερη του βεληνεκούς της, αλλά και πάλι ήταν αρκετή για να της δώσει την ώθηση για μια βουτιά στην καρδιά του αβάν γκαρντ: 3 δίσκοι σε 3 χρόνια ("Μάσκες Ηλίου", "Γκάλοπ", "Λεπιδόπτερα") κατάφεραν να επιτύχουν ό,τι άλλοι δεν καταφέρνουν σε δεκαετίες. Να συνδυάσουν την προσωπική δημιουργία με το σύγχρονο- αυτό που θα είναι μετά από χρόνια σύγχρονο, αυτό που αποκαλούμε πρωτοποριακό.
Πολλοί μιλούν για ένα χάσμα ανάμεσα στο ξεκίνημα της και τα "Λεπιδόπτερα". Για εκείνη όμως "Δεν πρόκειται για χάσματα αλλά για ελιγμούς, σαν τα πουλιά στον αέρα. Έτσι μ’ αρέσει να προχωρώ".
Η μουσική όμως, και δη η αβάν γκαρντ, δεν απευθύνεται σε όλους. Έτσι και η Πλάτωνος παραμερίστηκε και μετά από αυτήν τη δυνατή πορεία άρχισε σιγά σιγά να εξαφανίζεται από τη μουσική σκηνή της χώρας. Όμως ο κόσμος- και ακόμα περισσότερο η ίδια- δεν της επέτρεψε να χαθεί. Και όσοι δεν είχαν προλάβει να τη μάθουν, άρχισαν να την ανακαλύπτουν χάρη στις επανεκδόσεις των δίσκων της αλλά και από την νέο-αποκτηθείσα δυναμική παρουσία της.
Η αρχή της ιστορίας, βέβαια, έγινε αρκετά νωρίτερα. "Γνωρίστηκα με τον Χρήστο Πέτρου τον Μάϊο του 2006, στην παρουσίαση του βιβλίου μου ''Τα Λόγια Μου'' και εκεί μου έκανε την πρόταση για το ντοκιμαντέρ" μας αφηγείται. Δώδεκα χρόνια μετά από εκείνη την πρώτη συνάντηση, βλέπουμε στην ιδιότυπη επί της οθόνης βιογραφία "λπ" του Πέτρου τη Λένα Πλάτωνος να μεταμορφώνεται από πρωτοποριακή μουσικός σε ιέρεια της ηλεκτρονικής μουσικής και αισθαντική ποιήτρια, μέσα από αρχεία και αφηγήσεις. Παράλληλα η εικόνα της στην οθόνη, θολή και αποστασιοποιημένη, όπως την επέλεξε η ίδια σε συνεργασία με το σκηνοθέτη δίνει για μία ακόμα φορά το μυστηριακό στοιχείο της μουσικής αλλά και της real life περσόνας της.
Και η αποκατάσταση ξεκίνησε: αργά και σταδιακά φτάνουμε στο σωτήριο έτος 2018 να ακούμε για τη Λένα Πλάτωνος παντού. Το "Αηδόνι του Αυτοκράτορα", το μουσικό παραμύθι που συνέθεσε στα τέλη του 1980, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική Σκηνή με τη συνοδεία animation. Οι δίσκοι της ξαναφτάνουν σε νέες κόπιες και με τη συνοδεία remixes στα εναπομείναντα δισκάδικα (αλλά και stream…αδικα), το ντοκιμαντέρ του Χρήστου Πέτρου βάζει ένα ακόμα λιθαράκι.
"Μα σαφώς και αισθάνομαι δικαιωμένη. Παρατηρούμαι" δηλώνει για την καθυστερημένη αναγνώριση. "Δεν είναι πρώτη φορά στην ιστορία που γίνονται πισωγυρίσματα προς αποκατάστασιν, είναι φαινόμενο ιστορικό".
Όμως θα είναι λάθος να αντιληφθούμε και την Πλάτωνος ως φαινόμενο ιστορικό. Η μουσική της είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πάλλεται και παραμένει πιο σύγχρονος από ποτέ· η δημιουργικότητα της παραμένει ακμαία, ενώ στον επόμενο μήνα θα ξέρουμε περισσότερο για το νέο, πιο προσωπικό project που ετοιμάζει. Το ντοκιμαντέρ αυτό δεν είναι για να ανασύρουμε αναμνήσεις. Περισσότερο για να προετοιμαστούμε για το "νέο κύμα" που έρχεται.
Περισσότερες πληροφορίες
λπ
Η μουσική διαδρομή της Λένας Πλάτωνος από τη χατζιδακική «Λιλιπούπολη» στον ηλεκτρονικό ήχο, με μια σειρά δίσκων που στη δεκαετία του ’80 αποδείχτηκαν χρόνια μπροστά από την εποχή τους.
