Ο πανύψηλος Τζον Κάρολ Λιντς έφτασε στο σεπαρέ του «Excelsior» στο «Electra Palace» στην ώρα του. Ο Αμερικανός ηθοποιός είχε έρθει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για να παρουσιάσει την πρώτη σκηνοθετική δουλειά του, το «Lucky», με ήρωα «έναν ενενηντάχρονο άθεο» τον οποίο ενσαρκώνει ο Χάρι Ντιν Στάντον που απεβίωσε τον περασμένο Σεπτέμβρη.
Βλέποντας την ταινία σας αναρωτήθηκα αν ο «αμερικανικός ψυχισμός» είναι επινόημα ή μια πραγματικότητα…
Αν υποθέσουμε ότι ο ψυχισμός έχει να κάνει με τον πολιτισμό, τότε υπάρχει τέτοιος στις Η.Π.Α. Και δεν νομίζω ότι ο όρος «πολιτισμός» που περιγράφουμε στην Αμερική είναι αναγκαστικά «αμερικανικός». Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που οτιδήποτε παράγεται στις Η.Π.Α. σε κινηματογραφικό επίπεδο έχει να κάνει με θεούς και θεότητες. Στην πραγματικότητα έχουμε και πάλι τον Θορ. Και έχει να κάνει με το ότι η Marvel διαμορφώνει πλέον την παγκόσμια κουλτούρα. Ο όρος «ψυχισμός» είναι μια πιο συμπαγής έννοια και έχει να κάνει με τη συνείδηση. Και πραγματικά δε νομίζω ότι στην Αμερική έχουμε συνείδηση σε οτιδήποτε κάνουμε. Δεν ξέρω τώρα ποια είναι ακριβώς η σχέση του «Lucky» με τον αμερικανικό ψυχισμό. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι το φιλμ μου συγγενεύει με τις αμερικανικές ταινίες των 70s. Εκείνη την περίοδο που η αμερικανική κουλτούρα ήταν κραταιά, σαν την «Σκυλίσια Μέρα» του Σίντεϊ Λιούμετ.
Το μότο της ταινία σας είναι «το πνευματικό ταξίδι ενός ενενηντάχρονου άθεου». Δεν πολύ προοδευτική για τις Η.Π.Α. μια τέτοια πρόταση;
Πάντως δεν θυμάμαι να έχω δει πολλές ταινίες με πρωταγωνιστή έναν ορκισμένο άθεο και εκτός Αμερικής. Το tagline το έβγαλα εγώ όταν διάβασα το σενάριο. Για μένα το «Lucky» είναι μια παγκόσμια ιστορία, παρά για μια αμερικανική. Είναι μια ταινία που μιλάει για το πώς είναι να ζεις με τη θνητότητα. Βρίσκω ενδιαφέρον ότι η αθεΐα βάζει ένα οριστικό τέλος στην ανθρώπινη ζωή. Ο ήρωας του «Lucky» δεν έχει την παρηγοριά της μετενσάρκωσης ή της Δευτέρας Παρουσίας. Γνώριζα έναν ιερέα κάποτε που διεύθυνε ένα κέντρο νεότητας στο Κολοράντο και ανέβαζε μιούζικαλ για παιδιά. Όταν έπαθε διαβήτη και πέρασε στο τελικό στάδιο της αρρώστιας, αποφάσισε να σταματήσει τη θεραπεία για να παύσει ο πόνος και να πάει σε έναν άλλον κόσμο. Για τον ήρωά της ταινίας μου δεν υπάρχει, όμως, παράδεισος. Πρέπει να κοιτάξει το θάνατο σαν το οριστικό τέλος. Και πώς το αντιμετωπίζεις αυτό;
Πώς αισθάνεστε που η πρώτη σας ταινία αποτελεί το «κύκνειο άσμα» του σπουδαίου Χάρι Ντιν Στάντον;
Δεν επεδίωξα να γίνει το «κύκνειο» άσμα του Στάντον. Απλά έτυχε. Αλλά είμαι χαρούμενος που είπε αυτά που ήθελε να πει στην ταινία μου. Είναι τιμή μου μόνο που συμμετείχε στην ταινία μου, η οποία χτίστηκε πάνω του. Κρίμα που δεν πρόλαβε να την δει. Από την άλλη υπάρχει η ανθρώπινη πλευρά γιατί δεν πρόλαβα να του πω αντίο.
Θα μπορούσε κάποιος να πει κάποιος ότι η ταινία ήταν τόσο πολύ πάνω στον Στάντον που θα μπορούσε να ήταν και μια ημι-βιογραφία του…
Η ταινία είναι 100% πάνω του. Αν μας έλεγε όχι ο Στάντον δεν θα την κάναμε.
Πώς καταφέρατε στην πρώτη σας ταινία να εξασφαλίσετε τη συμμετοχή του Χάρι Ντιν Στάντον και του Ντέιβιντ Λιντς;
Από την στιγμή που εντάχθηκα στο πρότζεκτ ως σκηνοθέτης τα πράγματα πήραν από μόνα τους μια ορμή. Από τον Αύγουστο του 2015 που ξεκίνησε το στάδιο της προπαραγωγής και όσο το καστ και το σενάριο βελτιωνόταν και τα κομμάτια του παζλ γινόντουσαν πιο ενδιαφέροντα, έφτασε μια στιγμή που μου ανακοίνωσαν ότι εξασφαλίσαμε την συμμετοχή του Ντέιβιντ. Τότε ακριβώς συνειδητοποίησα ότι ο μόνος άνθρωπος που θα μπορούσε να σκατώσει αυτή την δουλειά είμαι εγώ (γέλια). Ως πρωτάρης σκηνοθέτης ήμουν τυχερός γιατί είχα μεγάλη πείρα από πολλά γυρίσματα με κάλους σκηνοθέτες. Το μειονέκτημα ήταν ότι μου έλειπε η πρακτική προϋπηρεσία στο αντικείμενο. Γι' αυτό, σπατάλησα πολύ χρόνο για να ακούω τις γνώμες των συνεργατών μου. Δεν αντιμετώπισα το πρότζεκτ σα να ήξερα τα πάντα από την αρχή. Αλλά ως σκηνοθέτης υπάρχει μια στιγμή που έχεις ακούσει τη γνώμη των πάντων και πρέπει να πεις «ότι κατανοώ τη τις απόψεις σας, αλλά θα το κάνουμε με αυτόν τον τρόπο γιατί εγώ είμαι ο σκηνοθέτης και πρέπει να γίνουν έτσι τα πράγματα». Αυτός είναι ο λόγος που πέρασα στην σκηνοθεσία. Για να έχω τον τελευταίο λόγο.
Για εμάς που βρισκόμαστε σε μια γωνιά της Μεσογείου το Χόλιγουντ και το αμερικανικό ανεξάρτητο σινεμά μοιάζουν μυθικά… Πώς είναι να δουλεύεις με μορφές σαν το Χάρι Ντιν Στάντον και τον Ντέιβιντ Λιντς;
Ο Χάρι Ντιν Στάντον είναι ένας θρύλος. Στην πραγματικότητα εκπλήρωσε όλες τις προσδοκίες που είχα από αυτόν. Και η ποιότητα της δουλειάς του που θαύμαζα σε ολόκληρη τη ζωή μου. Το να βρίσκομαι στη θέση του σκηνοθέτη και έχοντας μπροστά μου έναν άνθρωπο που γνωρίζει όλα τα εργαλεία για να αποφύγει τις σκηνοθετικές εντολές ήταν μια τεράστια πρόκληση. Δεν υπάκουγε στις σεναριακές σημειώσεις. Δεν τον ενδιέφερε μια κάποια γενική ιδέα όταν βρισκόταν στο γύρισμα μιας συγκεκριμένης σκηνής. Αυτή η στάση του έβγαζε μια αμεσότητα και μια πραγματική παρουσία στο έργο μου. Πολλές φορές ο Στάντον δεν μπορούσε να κατανοήσει γιατί ο χαρακτήρας που ερμήνευε έπρεπε να συμπεριφερθεί με αυτόν τον τρόπο. Βρισκόταν τόσο πολύ μέσα σε αυτόν που κάθε τι που του κλωτσούσε μου το έλεγε. Το αστείο είναι ότι στις 9 στις 10 φορές ακολούθησα τις συμβουλές του. Σαν σκηνοθέτης θέλεις να γυρίσεις όλες τις σκηνές που βρίσκονται στο σενάριο. Στο μοντάζ, όμως, μπορούσες να καταλάβεις ότι αυτά κομμάτια που είχε ενστάσεις ο Χάρι δεν χρειάζονταν καθόλου.
Τώρα σε ότι έχει να κάνει με τον Ντέιβιντ Λιντς τα πράγματα ήρθαν όπως τα περίμενα. Δεν ήρθε στο γύρισμα σαν ένας δεξιοτέχνης σκηνοθέτης. Συμμετείχε στην ταινία σαν ηθοποιός και συμπεριφέρθηκε ως τέτοιος. Ήταν προετοιμασμένος με δυνατές ενδυματολογικές προτάσεις. Πάντως, ποτέ δεν παρενέβη σε τίποτα. Είμαι σίγουρος ότι είχε πολλά να πει για τις σκηνοθετικές μου οδηγίες, αλλά παρέμεινε σιωπηλός. Την επόμενη εβδομάδα θα τον δω για πρώτη φορά μετά τα γυρίσματα και θέλω καθίσουμε και να συζητήσουμε για την ταινία. Έμαθα από κάποιους ότι είχε αγχωθεί με την ταινία μου. Γιατί είχε μόνον αυτόσκηνοθετηθεί. Δεν τον είχε σκηνοθετήσει ποτέ κανείς άλλος εκτός από τον εαυτό του.
Τι γίνεται με το ζήτημα των σεξουαλικών παρενοχλήσεων στο Χόλιγουντ; Δεν είναι λίγο υποκριτικό από τη μεριά των στούντιο να «νίπτουν τας χείρας τους» για τις παραπάνω υποθέσεις, δηλώνοντας ότι τόσα χρόνια δεν ήξεραν τίποτα και απολύοντας κόσμο δευτερόλεπτα μετά τη δημοσιοποίηση του ονόματός του στα media;
Δεν υπάρχει κάποιος σε αυτήν την περίσταση που θα προσπαθήσει να υπερασπιστεί κάποιον κατηγορούμενο. Και συμφωνώ με αυτό. Υπήρχε ο νόμος της σιωπής τόσα χρόνια σε σχέση με τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις, όχι μόνο στο Χόλιγουντ, αλλά παντού. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η σεξουαλική παρενόχληση είναι κάτι που συμβαίνει σε κάθε εταιρεία και σε κάθε πόλη του πλανήτη. Κάθε γυναίκα που ξέρω μου είχε τουλάχιστον μια τέτοια εμπειρία στη ζωή της. Αν το 100% των γυναικών που ξέρω έχουν παρενοχληθεί αυτό σημαίνει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των αντρών που συναναστρέφομαι έχουν υιοθετήσει τέτοιου είδους συμπεριφορές. Πρέπει να αρχίσουμε να πιστεύουμε τις γυναίκες που κάνουν καταγγελίες. Ας δούμε πώς μπορούμε εμείς οι άντρες να το αλλάξουμε αυτό...
