Ο γοητευτικά κουλ Τζάρμους συνθέτει ένα κινηματογραφικό χαϊκού, το οποίο με απλές εικόνες και λέξεις αναζητά την ποίηση που κρύβεται στη βαρετή αστική καθημερινότητα.
Το Πάτερσον είναι μια πόλη 120.000 κατοίκων στην πολιτεία του Νιου Τζέρσι, λίγο έξω από τη Νέα Υόρκη. Γνωστή ως «πόλη του μεταξιού» λόγω των πολλών υφαντουργικών εργοστασίων της στα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελεί τώρα τόπο κατοικίας πολλών ισπανόφωνων, Αράβων και μουσουλμάνων μεταναστών. Το «Πάτερσον» είναι ένα από τα διασημότερα ποιήματα του Αμερικανού μοντερνιστή λογοτέχνη Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς, στο οποίο με απέριττη μα γεμάτη εικόνες και συναισθήματα γλώσσα εξυμνεί την αόρατη ομορφιά της καθημερινής ζωής.
Ο Πάτερσον είναι ένας οδηγός λεωφορείου στο Πάτερσον του Νιου Τζέρσι, που ζει στωικά την καθημερινή ρουτίνα του: κάθε πρωί οδηγεί μέσα στους δρόμους της πόλης, παρατηρώντας όλα όσα περνούν μπροστά από το παρμπρίζ του και ακούγοντας τις κάθε λογής συζητήσεις που κάνουν πίσω από την πλάτη του οι επιβάτες. Στα διαλείμματα γράφει ποιήματα σε ένα τετράδιο. Επιστρέφει στο σπίτι, όπου τον περιμένει η σύντροφός του Λόρα. Μια καλόκαρδη νεαρή Ασιατικής καταγωγής, η οποία διακοσμεί όλο το σπίτι με ασπρόμαυρα μοτίβα, ψήνει cupcakes και θέλει να γίνει τραγουδίστρια, αφού πρώτα μάθει να παίζει κιθάρα μέσω... YouTube. Το απόγευμα ο Πάτερσον βγάζει βόλτα τον σκύλο τους Μάρβιν. Σταματάει στο τοπικό μπαρ για μια μπίρα και κατόπιν γυρίζει στο σπίτι.
Με υλικό όλες αυτές τις εκδοχές του Πάτερσον, ο Τζιμ Τζάρμους επιχειρεί να συνθέσει ένα κινηματογραφικό χαϊκού, το οποίο με απλές εικόνες και λέξεις (οι στίχοι των ποιημάτων τρέχουν στην οθόνη και γίνονται ένα με την εικόνα) αναζητά την ποίηση που κρύβεται στη βαρετή αστική καθημερινότητα. Σκηνοθέτης των λεπτομερειών, οπαδός του μινιμαλισμού και ζεν στοχαστής, ο Τζάρμους συνδέει ζωή και τέχνη με φυσικό τρόπο, που έρχεται από τους μεγάλους ρομαντικούς και φτάνει στην ποιητική σχολή της Νέας Υόρκης (Φρανκ Ο’Χάρα, Τζον Άσμπερι και Ρον Πάτζετ, ο οποίος έχει γράψει και τα ποιήματα της ταινίας).
Περιγράφοντας διακριτικά ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και ταξικό περίγυρο, καθώς μέσα από τις διαδρομές του λεωφορείου αναδεικνύεται μια Αμερική πολυπολιτισμική αλλά και σε οικονομική ύφεση, παραμένει ανθρωποκεντρικός, οπαδός μιας «διαλεκτικής» ισορροπίας (στην ταινία εμφανίζονται διαρκώς ζευγάρια και δίπολα) όπου τα ετερώνυμα έλκονται. Έτσι ο παρατηρητής του κόσμου, διαρκώς αφηρημένος και «ακίνητος» Πάτερσον γίνεται το τέλειο ταίρι της γλυκά επεμβατικής μα διαρκώς κινούμενης και δημιουργικής με τα χέρια της Λόρα (τα cupcakes της είναι υπέροχα, το τραγούδι της απολαυστικό). Τα προβλήματα υπάρχουν, όμως ο Τζάρμους δεν τα ανάγει σε δράμα, όπως και την αλήθεια των λιτών στίχων δεν τη μεγεθύνει ως καλλιτεχνικό επίτευγμα. Απέναντι στους θριάμβους και στις ήττες της καθημερινής ζωής, παραμένει σοφός άνθρωπος και cool κινηματογραφιστής.
ΗΠΑ, Γαλλία. 2016. Διάρκεια: 118΄. Διανομή: AMA FILMS.
Περισσότερες πληροφορίες
Paterson
Η καθημερινή ρουτίνα του οδηγού λεωφορείου Πάτερσον στο Πάτερσον του Νιου Τζέρσι, ο οποίος μετά τη δουλειά επιστρέφει στη γυναίκα του Λόρα και στον σκύλο του Μάρβιν, ενώ τις ελεύθερες ώρες του γράφει ποιήματα.
