Από την άλλη Πέμπτη 8/12 η ζωή του σπουδαίου ωκεανολόγου και κινηματογραφιστή ξετυλίγεται στην οθόνη, σε μια ευρωπαϊκή υπερπαραγωγή υψηλού επιπέδου, που υπόσχεται να μας ξαναταξιδέψει στο θεαματικό υποθαλάσσιο κόσμο τον οποίο μας αποκάλυψε πρώτος ο Γάλλος νεωτεριστής.
Ό Ζακ-Ιβ Κουστό αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις ανθρώπου της νεωτερικότητας. Ένας αμετανόητος εξερευνητής που θέλησε να κατακτήσει τη φύση, η οποία για ολόκληρες χιλιετίες επιβαλλόταν με τους δικούς της όρους στην αδύναμη ανθρωπότητα. Ασπαζόμενος τα προτάγματα του δυτικού ορθολογισμού, ο Γάλλος ωκεανολόγος πίστεψε ότι δεν υπάρχει όριο που δεν μπορεί να σπάσει και (υποθαλάσσιο) μέρος στον πλανήτη που να μείνει μακριά από το βλέμμα του παντοδύναμου είδους μας. Ο Κουστό, λοιπόν, υπήρξε ένας από τους μικρούς «θεούς» του θαυμαστού 20ού αιώνα και ταυτόχρονα ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που δεν στράφηκε στον ουρανό, αλλά βαθιά στην άβυσσο του ωκεανού. Αυτό ήταν που ενθουσίασε και το κοινό...
Δηλαδή το ταξίδι σε έναν άγνωστο κόσμο μέσω μιας αφηγηματικά «ζωντανής» κινηματογραφημένης εμπειρίας, που πρόσθετε τον ανθρώπινο παράγοντα στη συναρπαστική υποθαλάσσια εξίσωση. Με λίγα λόγια, ο Κουστό ήταν αυτός που μας πήρε από το χέρι για να γίνουμε κοινωνοί της υποβρύχιας ζωής μέσω των νέων τεχνολογιών. Το βιογραφικό φιλμ «Οδύσσεια», που κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες την άλλη Πέμπτη 8/12, ξαναζωντανεύει το θρύλο του Γάλλου ωκεανολόγου, χωρίς όμως να τον ωραιοποιεί. Η πανάκριβη ευρωπαϊκή παραγωγή παρουσιάζει, εκτός από τα κατορθώματά του, μια λιγότερο ελκυστική πλευρά του τολμηρού πρωτοπόρου, ζουμάροντας στην προβληματική σχέση με την οικογένειά του, στις αμφιλεγόμενες επαφές με τους πετρελαϊκούς κολοσσούς, στην οικονομική χρεοκοπία αλλά και στην όψιμη περιβαλλοντική ευαισθητοποίησή του. Ποιος είπε ότι η βουτιά στα υπαρξιακά βάθη δεν περιέχει μπόλικο σκοτάδι;
Ας ξαναγνωρίσουμε τον Κουστό...
Ο σκηνοθέτης Ζερόμ Σαλ («Το Ακρωτήρι της Βίας») σε μια στιγμή οικογενειακής θαλπωρής και πατρικής έπαρσης αποφάσισε να ξεκινήσει κουβέντα με τον γιο του για τον Ζακ-Ιβ Κουστό. Για να λάβει εμβρόντητος την απάντηση: «Ο ποιος;» Ο Γάλλος σκηνοθέτης σοκαρίστηκε στην ιδέα ότι η νέα γενιά δεν είχε ιδέα ποιος ήταν ο Γάλλος ωκεανολόγος. «Δεν ήξερε τις ταινίες, δεν ήξερε το “Καλυψώ”, τίποτα!» συμπληρώνει ο Ζερόμ Σαλ. Από τη στιγμή εκείνη και μετά η ιδέα για μια ταινία που θα μιλάει για τον Ζακ-Ιβ Κουστό μετατράπηκε σε απόλυτη καλλιτεχνική προτεραιότητα. Αρχίζοντας να σκαλίζει την ιστορία του σπουδαίου εξερευνητή μαζί με τη συν-σεναριογράφο Λοράν Τέρνερ, έπεσε πάνω σε αρκετούς... βιογραφικούς υφάλους. Όπως αποδείχτηκε, η ζωή του γλυκύτατου θαλασσοπόρου με το κόκκινο σκουφί, που έφαγε τη θάλασσα με το κουτάλι, δεν ήταν γεμάτη μόνο με χρωματιστά ψάρια, μεγάλα θηλαστικά και κοραλλιογενείς παραδείσους.
Ο Ζερόμ Σαλ αναγκάστηκε, λοιπόν, να αλλάξει ρότα και να συνθέσει ένα πολυεπίπεδο δράμα που επικεντρώνεται στις άγνωστες πτυχές της προσωπικότητάς τους αλλά και στην πολυτάραχη σχέση με τον γιο του Φιλίπ. Η «Οδύσσεια» ξεκινά το καλοκαίρι του 1946, όταν ο Κουστό μαζί με την οικογένειά του βουτάνε στα καταγάλανα νερά της Μεσογείου με τη νέα ειδική εφεύρεσή του, που τους επιτρέπει να αναπνέουν στο νερό. Η αγορά του περίφημου σκάφους «Καλυψώ» και το ξεκίνημα μιας συναρπαστικής παγκόσμιας περιήγησης αφήνει αναγκαστικά στο παρελθόν τις ξέγνοιαστες οικογενειακές στιγμές, με τα παιδιά να φοιτούν εσωτερικά στο σχολείο. Δέκα χρόνια αργότερα ο Φιλίπ φτάνει στο «Καλυψώ», βρίσκοντας τον πατέρα του εντελώς αλλαγμένο, να έχει μετατραπεί σε έναν κινηματογραφιστή-σταρ που απολαμβάνει τη διεθνή καταξίωση. Η σύγκρουση ανάμεσα στον φτασμένο Ζακ-Ιβ και τον ιδεολόγο Φιλίπ φαντάζει αναπόφευκτη. Ποτέ όμως δεν είναι αργά να αλλάξεις πορεία...
Μια φιλόδοξη ευρωπαϊκή συμπαραγωγή
Δεν χρειάζεσαι μεγάλη φαντασία για να καταλάβεις ότι για να πατήσεις, και πολύ περισσότερο για να κολυμπήσεις, στα μέρη που μας ξενάγησε ο Κουστό θέλεις χρόνο και χρήμα. Ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο μια ευρωπαϊκή σύμπραξη που θα μπορούσε να σηκώσει μια τέτοια παραγωγή δεν ήταν εύκολο να συγκροτηθεί. Η επιθυμία του σκηνοθέτη Ζερόμ Σαλ να κάνει γυρίσματα σε φυσικά τοπία ανέβασε το κόστος της «Οδύσσειας» σε ένα ποσό που αγγίζει τα 21 εκατ. ευρώ! Απολύτως λογικό αν σκεφτεί κάποιος ότι το συνεργείο ταξιδεύει (πάνω και κάτω από την επιφάνεια του νερού) στις Μπαχάμες, στην Κροατία, την Ανταρκτική και τη Νότια Αφρική, με τον διευθυντή φωτογραφίας Ματιάς Μπουκάρ να συνθέτει φαντασμαγορικά πλάνα μοναδικής ακρίβειας (ξεχωρίζουν οι υποθαλάσσιες βόλτες του Φιλίπ και η θεαματική επίσκεψη στην Ανταρκτική). Μπροστά από την κάμερα, τώρα, η πρωταγωνιστική τριάδα της «Οδύσσειας» κινείται στον... αφρό, με τους Λαμπέρ Γουιλσόν («Ενώπιον Θεών και Ανθρώπων»), Πιέρ Νινέ («Frantz») και Οντρέ Τοτού («Αμελί») να συνθέτουν το πρωτοκλασάτο πλήρωμα του «Καλυψώ», ικανό να οδηγήσει τη φιλόδοξη ευρωπαϊκή συμπαραγωγή στην κινηματογραφική της Ιθάκη.
