O Francesco Lotoro "ζωντανεύει" μουσικές συνθέσεις από το Ολοκαύτωμα

Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών τιμά τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος με μια σημαντική συναυλία-διάλεξη στον «Παρνασσό».

Είναι γνωστό από βιβλία, επιστημονικές μελέτες, κινηματογραφικές ταινίες και συνεντεύξεις ότι η μουσική αποτέλεσε μεγάλο μέρος της ζωής στα στρατόπεδα συγκέντρωσης με τους κρατούμενους άλλοτε να αναγκάζονται να σχηματίσουν χορωδίες και ορχήστρες για να διασκεδάσουν τους βαθμοφόρους των SS και άλλοτε σαν όχημα αλληλεγγύης και αυθόρμητης δημιουργίας. Ο Francesco Lotoro, πιανίστας, συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας και δεινός ερευνητής αφιέρωσε περισσότερα από 30 χρονιά στην αναζήτηση και τη διάσωση μουσικών συνθέσεων που γράφτηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. 

Την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου, στις 8.30 μ.μ., με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Λογοτεχνίας Συγκεντρωτικής Μουσικής, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, την Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών και τον Σύνδεσμο Επιστημόνων Πανεπιστημίων Ιταλίας, καλούν τον Lotoro και τη σοπράνο Anna Maria Stella Pansini στην ιστορική αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» σε μια σημαντική συναυλία-διάλεξη, με τίτλο «Στην αναζήτηση της χαμένης μουσικής» και ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Αποστολή του Lotoro από το 1990 μέχρι σήμερα υπήρξε η δημιουργία ενός μεγάλου αρχείου με περισσότερες από 8.000 παρτιτούρες και 12.500 σχετικά έγγραφα που γράφτηκαν από κρατούμενους, μεταξύ 1933 και 1953, μέσα σε τραγικές συνθήκες στέρησης των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πάνω σε σημειωματάρια, χαρτί υγείας, τηλεγραφήματα, καρτ ποστάλ ή σάκους λινάτσας. Με τη βοήθεια της συζύγου του, Grazia Tiritiello, πραγματοποίησε ταξίδια σε όλο τον κόσμο και συναντήθηκε με εκατοντάδες επιζώντες του Ολοκαυτώματος, δημιουργούς και θεματοφύλακες αυτής της πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η μουσική των στρατοπέδων συγκέντρωσης αποτελεί σημαντικό πλούτο της παγκόσμιας ιστορίας, προερχόμενο από το φαινόμενο των εκτοπίσεων: ένα απτό σημάδι του γεγονότος ότι όπου δεν υπάρχει ελευθερία, αλλά υπάρχουν χαρτί και μουσικά όργανα, το χαρτί και τα μουσικά όργανα γίνονται ελευθερία» εξηγεί ο μαέστρος για το έργο του. «Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να σώσουμε τις ζωές των ανδρών και των γυναικών, αλλά σώσαμε τη μουσική τους, και αυτό είναι το ίδιο με το να έχουμε σώσει τις ζωές τους υπό μια μεταϊστορική και μεταφυσική έννοια. Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να επιστρέψουμε στην ανθρωπότητα αυτή την κληρονομιά που είναι κωδικοποιημένη σε όλα τα είδη υλικών μέσων, ώστε να μπορέσει να ανακτήσει τη θέση που της αξίζει στην ιστορία της μουσικής".

Από αυτά τα ντοκουμέντα που φρόντισε να διαφυλαχθούν σε μικροφίλμ, ημερολόγια, μουσικά σημειωματάρια, φωνογραφικές εγγραφές και συνεντεύξεις με επιζώντες μουσικούς επιλέγει για τη συναυλία στον «Παρνασσό». Ανάμεσα στα έργα του προγράμματος για πιάνο και φωνή θα ακουστούν συνθέσεις των Józef Kropiński, Carlo Sigmund Taube, Bela Bogaty Lustman, Johanna Lichtenberg “Gania” Spector, Władysław Szpilman, Anonimo di Munkac και Don Giuseppe Morosini, μεταξύ άλλων.